Wyrok TSUE (T‑646/24) rzuca nowe światło na transakcje trójstronne uproszczone

Stan faktyczny 

Sprawa dotyczy spółki MS KLJUČAROVCI [dalej: Spółka], zarejestrowanej w Słowenii dla celów VAT, która zastosowała uproszczenie w rozliczeniu VAT dla transakcji trójstronnej, pomimo iż faktycznie w transakcji tej uczestniczyło więcej podmiotów.  

Łańcuch transakcji prezentował się następująco: 

1. Słoweńska Spółka zamówiła towar od zarejestrowanych w Niemczech dostawców, a następnie odsprzedała go kontrahentom zarejestrowanym na potrzeby VAT w Danii.  
2. Transport towarów, zorganizowany i opłacony przez pośredniczącą słoweńską Spółkę odbywał się bezpośrednio z Niemiec do Danii. 
3. Ze stanu faktycznego sprawy wynika jednak, że towary ostatecznie nie zostały odebrane przez kontrahentów na rzecz których Spółka wystawiła faktury (z informacją o odwrotnym obciążeniu) oraz których to wskazała w deklaracji VAT oraz informacji podsumowującej w Słowenii. 
4. Towary finalnie zostały odebrane w imieniu czwartego w łańcuchu podmiotu, będącego klientem wskazanych na fakturach spółek. 

A zatem w przedstawionej sprawie biorą udział podmioty z trzech krajów unijnych: Niemiec, Słowenii oraz Danii. Wątpliwość słoweńskich organów podatkowych co do zastosowania uproszczenia w rozliczeniu VAT wzbudził fakt, iż dostawa ostatecznie nie została zrealizowana na rzecz trzeciego w kolejności podatnika, tylko na rzecz jego klienta – podmiotu numer cztery w łańcuchu dostaw.  

Skutkowało to złożeniem zapytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, dotyczących m. in. istoty rozliczenia transakcji trójstronnej w modelu uproszczonym. 

Istota sprawy 

Kluczową kwestią było ustalenie, czy przesłanki dla zastosowania uproszczenia w rozliczeniu VAT dla transakcji trójstronnych, które zostały wskazane w przepisach Dyrektywy VAT, zostaną spełnione w przedstawionym stanie faktycznym. A zatem w sytuacji, gdy dany towar został dostarczony (w ramach jednego transportu) czwartemu w kolejności podmiotowi przy założeniu, że posiada on rejestrację dla celów VAT w tym samym kraju co trzeci podmiot w łańcuchu transakcji. 

Słoweńskie organy podatkowe zadały również pytanie, czy wiedza Spółki o takim przebiegu transakcji oraz o liczbie biorących w niej kontrahentów, będzie miała również wpływ na zastosowanie wspomnianego uproszczenia. 

Rozstrzygnięcie TSUE 

Po przeanalizowaniu sprawy TSUE, powołując się na istotę dostawy towarów – rozumianej jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel – stwierdził, że przepisy dyrektywy VAT (art. 141 lit. c i d), nie nakładają wymogu, aby odbiorca fizycznie posiadał dostarczoną rzecz ani żeby ta rzecz była przez niego odebrana.  

Trybunał orzekł, że w świetle przepisów Dyrektywy VAT okoliczność, iż towary w ramach transakcji trójstronnej nie zostały fizycznie dostarczone do trzeciego w kolejności podatnika tylko do jego klienta (zarejestrowanego dla celów VAT w tym samym kraju co trzeci w kolejności podatnik), któremu towary zostały odsprzedane, nie stoi na przeszkodzie, aby można było zastosować uproszczenie w rozliczeniu VAT. 

TSUE stwierdził również, że w tym stanie faktycznym wiedza Spółki o tym, iż towary nie są przewożone bezpośrednio do trzeciego w kolejności podatnika, tylko do jego klienta, nie będzie miała wpływu na możliwość zastosowania przez nią uproszczenia.   

Skutki dla polskich przedsiębiorców 

Wyrok TSUE w sprawie T 646/24 (MS KLJUČAROVCI) ma kluczowe znaczenie również dla polskich przedsiębiorców, którzy na co dzień muszą się mierzyć z zawiłościami przepisów dot. rozliczania VAT w transakcjach międzynarodowych w tym w transakcjach trójstronnych.   

Polskie firmy muszą zwracać uwagę na szereg procedur i wymogów, również formalnych, aby uprawnienie do zastosowania uproszczenia nie zostało im zakwestionowane. Równocześnie warto zauważyć, że wraz z wyrokiem Trybunału otworzyła się furtka, która daje większą elastyczność w stosowaniu uproszczenia.