Zagraniczne organizacje zbiorowego zarządzania a podatek u źródła

Artykuł nr 7 z cyklu dot. Objaśnień WHT.

Jednym z zagadnień poruszanych w objaśnieniach MF z 3 lipca 2025 r. jest status Organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (dalej: OZZ). Działalność OZZ polega na ochronie powierzonych im praw autorskich oraz pokrewnych, w ramach której organizacje te zajmują się poborem, zarządzaniem i dystrybucją wynagrodzeń autorskich oraz pokrewnych w imieniu twórców i wykonawców.

Organizacje te posiadają samodzielne kompetencje do negocjowania i ustalania warunków umów z użytkownikami utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, w tym wysokości wynagrodzenia za ich eksploatację z prawem ich poboru i repartycji według ustanowionych przez OZZ zasad. Nie działają one zatem w imieniu i na rzecz pojedynczych twórców, lecz całego środowiska, reprezentując grupowo zarówno ich interesy, jak i realizując własne zadania i cele.

Organizacje zbiorowego zarządzania współpracują ze sobą na całym świecie na podstawie umów o wzajemnej reprezentacji w celu udzielania licencji i pobierania wynagrodzeń autorskich od użytkowników korzystających z utworów i przedmiotów praw pokrewnych za granicą

W ramach swojej działalności OZZ przekazują wynagrodzenia autorskie również do innych OZZ, które następnie redystrybuują te wynagrodzenia do konkretnych artystów. W związku z powyższym pojawił się problem, jak należy traktować  płatności z Polski do zagranicznych OZZ  w  podatku u źródła.

Dotychczasowa praktyka organów podatkowych

Dotychczas organy podatkowe stały na stanowisku, że w przypadku, gdy OZZ otrzymane należności przekazują następnie do właściwych artystów, to w ich majątku nie dochodzi do trwałego, bezzwrotnego i definitywnego przysporzenia – w związku z czym, zdaniem organów podatkowych nie można ich uznać za rzeczywistych właścicieli otrzymywanych należności, a zatem – nie można stosować zwolnienia w poborze podatku u źródła.

Odmiennie z kolei do powyższej kwestii podchodziły sądy, które w wyrokach dopuszczały możliwość uznania zagranicznych OZZ za rzeczywistych właścicieli otrzymywanych należności.

Co się zmieniło w związku z wydanymi objaśnieniami?

Zgodnie z objaśnieniami Ministra Finansów z 3 lipca br., aby podmiot, który otrzymuje należności mógł zostać uznany za rzeczywista właściciela (beneficial owner), konieczne jest spełnienie następujących warunków:

• • musi on otrzymywać należności na swoją korzyść oraz ponosić ryzyko ekonomiczne związane z ich utratą;
  • nie może być zobowiązany do przekazania całości lub części płatności innemu podmiotowi;
  • musi prowadzić rzeczywistą działalność gospodarczą.

Zgodnie z objaśnieniami organizacje zbiorowego zarządzania są organizacjami, które charakteryzuje szczególny status, na który składają się:

• • samodzielne kompetencje do negocjowania i ustalania warunków umów z użytkownikami utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, w tym przede wszystkim wysokości wynagrodzenia;
  • reprezentowanie interesów całego środowiska (a nie indywidualnych twórców);
  • ustalanie zasad współpracy i poboru należności od użytkowników dzieł;
  • prowadzenie działalności w obszarach, w których w praktyce nie jest możliwe bezpośrednie dochodzenie indywidualnie wynagrodzeń przez twórców od użytkowników tak w kraju, w którym zostały one stworzone, jak i za jego granicami.

W związku z powyższym, według Ministra Finansów uzasadnione jest, aby traktować je jako rzeczywistych właścicieli otrzymywanych należności zarówno w przypadku  płatności na rzecz zagranicznych OZZ, jak i w przypadku otrzymywania należności od zagranicznych organizacji.

Okoliczności badane w celu weryfikacji warunku rzeczywistego właściciela

W przypadku gdy polska OZZ dokonuje wypłat na rzecz zagranicznej OZZ , działa ona jako płatnik podatku u źródła. Obowiązek ten wynika z ustaw o podatkach dochodowych i oznacza, że przed przekazaniem wynagrodzenia polska OZZ może zweryfikować możliwość zastosowania preferencyjnych stawek lub zwolnień wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

W objaśnieniach odniesiono się także do okoliczności, jakie powinna zbadać polska OZZ przy wypłacaniu należności za granicę.

Krajowa OZZ , działając jako płatnik wypłacający należności licencyjne, jest zobowiązana do uzyskania:

• • oryginału certyfikatu rezydencji podatkowej lub jego kopii (w przypadkach, gdy dopuszcza to ustawa o CIT oraz ustawa o PIT) kontrahenta, oraz
  • oświadczenia kontrahenta, że jest podmiotem uznanym za organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi za granicą w państwie swojej siedziby.

Zgodnie z objaśnieniami, w odniesieniu do wypłat należności na rzecz zagranicznych OZZ,  weryfikacja warunków zastosowania preferencji podatkowej w oparciu o powyższą listę dokumentów jest wystraczająca dla dochowania obowiązku należytej staranności. Oznacza to, że polska OZZ nie ma obowiązku badania szczegółowej struktury zagranicznej organizacji ani sposobu (re)dystrybucji wynagrodzeń na rzecz twórców – wystarczające są  oświadczenie oraz certyfikat rezydencji.

Podsumowanie

Minister Finansów w objaśnieniach z 3 lipca 2025 r. potwierdził, że organizacje zbiorowego zarządzania mogą być uznawane za rzeczywistych właścicieli należności dla celów podatku u źródła. Oznacza to możliwość stosowania preferencji podatkowych przy płatnościach między OZZ, a zachowanie należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta obejmuje  certyfikat rezydencji i oświadczenia o statusie OZZ.

To długo oczekiwane doprecyzowanie – wyraźnie uregulowano status tych organizacji i potraktowano temat z należytą szczegółowością, ułatwiając stosowanie preferencji podatkowych i eliminując ryzyko wielokrotnego opodatkowania.