Praktyczne znaczenie objaśnień z 3 lipca 2025 r. dotyczących WHT w odniesieniu do koncepcji LTA

Artykuł nr 4 z cyklu dot. Objaśnień WHT.

Objaśnienia podatkowe dotyczące stosowania klauzuli rzeczywistego właściciela (BO, beneficial owner) w istotny sposób doprecyzowują i mamy nadzieję ułatwią stosowanie klauzuli look-through approach (LTA).

Zastosowanie LTA może okazać się kluczowe dla międzynarodowych grup kapitałowych, w ramach których należności podlegające opodatkowaniu WHT przekazywane są  w łańcuchu płatności pomiędzy kilkoma  podmiotami powiązanymi.

Na czym polega koncepcja LTA?

LTA to koncepcja, która umożliwia płatnikowi WHT identyfikację rzeczywistego właściciela płatności nie na poziomie bezpośredniego odbiorcy płatności, lecz na dalszym etapie struktury.

Jest to szczególnie istotne w przypadku struktur grup kapitałowych, w których  przepływy finansowe mogą być kierowane przez spółki, które niekoniecznie spełniają kryterium BO. Dzięki LTA możliwe jest pominięcie takich podmiotów i zastosowanie preferencji podatkowych przysługujących  końcowemu odbiorcy tych płatności, o ile spełnia on określone warunki, w tym wymogi dotyczące rzeczywistego właściciela.

W ramach LTA płatnicy WHT mogą stosować  preferencje podatkowe obejmujące zarówno zwolnienia przewidziane w art. 21 ust. 3 oraz art. 22 ust. 4 ustawy o CIT (zaimplementowane z Dyrektyw Parent & Subsidiary oraz Interest & Royalties), jak również obniżone stawki WHT wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO), których stroną jest Polska.

Kiedy można zastosować LTA?

LTA może być stosowane do płatności z tytułu dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych, pod warunkiem spełnienia następujących wymogów:

1. 1. Rodzaj przekazywanej należności zachowuje taki sam charakter na każdym etapie łańcucha płatności (np. odsetki przekazywane są dalej jako odsetki). Z kolei kwoty przekazywane pomiędzy poszczególnymi podmiotami nie muszą być tożsame.
   2. Końcowy odbiorca spełnia warunki dla danej preferencji, wynikające z przepisów ustawy o CIT lub właściwej umowy o UPO, w tym kryteria uznania za rzeczywistego właściciela.
   3. W przypadku zastosowania Dyrektywy Parent & Subsidiary, końcowy odbiorca płatności podlega opodatkowaniu w UE/EOG lub dywidenda przynajmniej jednokrotnie jest opodatkowania na terytorium UE/EOG.
   4. Dla płatności z tytułu należności licencyjnych i odsetek, w każdym państwie członkowskim w ramach łańcucha płatności, odbiorca płatności podlega efektywnemu opodatkowaniu, zgodnemu z celami Dyrektywy Interest & Royalties.
   5. Aby skorzystać ze zwolnienia z WHT odbiorca końcowy nie musi posiadać bezpośredniego udziału w kapitale pierwszego podmiotu w łańcuchu płatności. Warunek bezpośredniego posiadania udziałów uznaje się za spełniony również wtedy, gdy wszystkie podmioty kaskadowo posiadają bezpośredni udział w kapitale kolejnej spółki w łańcuchu płatności.

Weryfikując warunki stosowania  LTA należy dokonać odrębnej analizy i oceny na potrzeby stosowania zwolnień wynikających z Dyrektyw PS/IR oraz umów o UPO, uwzględniając przy tym istotne różnice w celach i zakresie podmiotowym tych aktów prawnych oraz wynikających z nich preferencji WHT. Co istotne, analiza powinna być prowadzona odrębnie dla każdej płatności z uwzględnieniem jej indywidualnych okoliczności.

Na co warto zwrócić uwagę w kontekście stosowania LTA?

Zastosowanie LTA jest uprawnieniem płatnika i w kontaktach z organem podatkowym może on wnioskować o uwzględnienie wskazanych preferencji podatkowych powołując się na tę koncepcję oraz przedstawiając dokumentację potwierdzającą spełnianie wymaganych warunków.  Z kolei organ podatkowy nie ma obowiązku stosowania LTA z własnej inicjatywy z uwagi na brak rozbudowanej wiedzy co do sposobu funkcjonowania danej grupy kapitałowej.

Objaśnienia wykluczają możliwość zastosowania LTA w połączeniu z koncepcją dzielonego substratu lub rozszerzonego zakresu podmiotowego badania warunku rzeczywistego właściciela.

LTA a obowiązki płatnika w zakresie WHT Compliance

WHT compliance odnosi się do zespołu działań i obowiązków, które płatnik WHT (podmiot wypłacający należności na rzecz nierezydenta) powinien podjąć, aby prawidłowo rozliczyć ten podatek. Działania te obejmują m.in.:

1. 1. określenie rodzaju dokonywanych wypłat oraz ocena czy podlegają opodatkowaniu WHT,
   2. ustalenie, w którym państwie odbiorca płatności ma siedzibę lub miejsce zamieszkania dla celów podatkowych,
   3. weryfikację warunków możliwych do zastosowania preferencji podatkowych (zwolnienia lub obniżonej stawki WHT wynikającej z właściwej umowy o UPO lub przepisów implementujących Dyrektywy UE),
   4. zbadanie statusu odbiorcy płatności jako ich rzeczywistego właściciela (w przypadku określonych rodzajów wypłat),
   5. zbadanie pozostałych warunków uprawniających do zastosowania danej preferencji podatkowej (np. wymogów dotyczących udziałów kapitałowych),
   6. prowadzenie ewidencji oraz zgromadzenie odpowiedniej dokumentacji, która potwierdza spełnienie warunków do zastosowania preferencyjnego opodatkowania WHT,
   7. pobór podatku u źródła oraz terminową wpłatę podatku do właściwego urzędu skarbowego,
   8. złożenie deklaracji podatkowej oraz wypełnienie obowiązków informacyjnych.

Zastosowanie  LTA znacząco wpłynie na zakres obowiązków płatnika związanych z WHT compliance. W tym kontekście weryfikacja spełniania warunków uprawniających do zastosowania preferencji podatkowych na gruncie WHT oraz ich udokumentowanie stają się bardziej złożone.

Płatnik, który decyduje się na zastosowanie  LTA, w ramach należytej staranności powinien zidentyfikować wszystkie podmioty w łańcuchu płatności, uczestniczące  w przekazywaniu należności do końcowego odbiorcy oraz – w zależności od zastosowanej preferencji podatkowej – dodatkowo zweryfikować m.in.:

1. 1. czy końcowy odbiorca należności spełnia przesłanki do uznania go za rzeczywistego właściciela,
   2. czy rzeczywisty właściciel rozpoznaje w kraju swojej rezydencji przychód podatkowy z tytułu otrzymania tej należności,
   3. czy należność przekazywana pomiędzy kolejnymi podmiotami w łańcuchu zachowuje ten sam charakter (np. jako płatność odsetkowa),
   4. czy podmioty w łańcuchu płatności mają rezydencję dla celów podatkowych w tym samym państwie UE co rzeczywisty właściciel czy w innych państwach,
   5. czy wszystkie podmioty pośredniczące w przekazywaniu płatności spełniają kaskadowo warunek bezpośredniego posiadania określonego udziału w kapitale kolejnej spółki w łańcuchu lub są spółkami-siostrami.

Jednym z kluczowych elementów WHT compliance przy stosowaniu LTA jest zgromadzenie i analiza odpowiedniej dokumentacji. Dokumentacja ta powinna potwierdzać, że zastosowanie  LTA w danych okolicznościach jest uzasadnione oraz zostały spełnione wszystkie warunki uprawniające do skorzystania ze zwolnienia wynikającego z dyrektyw unijnych PS/IR (zaimplementowanych do ustawy o CIT) lub preferencyjnej stawki WHT wynikającej z właściwych umów o UPO.

Stosując preferencje WHT w oparciu o  LTA, warto  przeanalizować następujące dokumenty:

1. 1. schemat organizacyjny grupy kapitałowej wraz ze strukturą właścicielską,
   2. umowy zawarte między poszczególnymi podmiotami w łańcuchu płatności, potwierdzające charakter dokonywanych płatności oraz zobowiązanie do przekazywania tych należności (np. umów pożyczek, licencyjnych, innych),
   3. wyciągi bankowe potwierdzające realizację płatności pomiędzy podmiotami w łańcuchu oraz ich charakter,
   4. certyfikaty rezydencji wszystkich podmiotów w łańcuchu oraz wyciągi z odpowiednich rejestrów handlowych,
   5. oświadczenia od poszczególnych podmiotów w łańcuchu płatności, potwierdzające ich status jako pośredników w przekazywaniu należności,
   6. oświadczenia od odbiorcy końcowego oraz inne wymagane dokumenty, potwierdzające spełnienie warunków do uznania go za rzeczywistego właściciela należności,
   7. sprawozdania finansowe poszczególnych podmiotów w łańcuchu płatności, obrazujące ich sytuację finansową oraz przepływy pieniężne,
   8. deklaracje podatkowe lub decyzje organów podatkowych, potwierdzające opodatkowanie należności otrzymanej przez beneficjenta rzeczywistego w państwie jego rezydencji,
   9. dokumentację cen transferowych potwierdzającą, że transakcje pomiędzy kolejnymi podmiotami w łańcuchu zostały zawarte na warunkach rynkowych,
   10. uzasadnienia biznesowe dla istnienia kaskadowej struktury finansowania.

LTA a zwolnienie dla zagranicznych funduszy inwestycyjnych

LTA nabiera szczególnego znaczenia w strukturach, w których na szczycie grupy kapitałowej znajduje się  fundusz inwestycyjny. W takim scenariuszu ostatecznym odbiorcą płatności (i potencjalnie jej rzeczywistym właścicielem) może okazać się właśnie fundusz. Otwiera to możliwość zastosowania także specyficznego zwolnienia dla funduszy inwestycyjnych, przewidzianego w ustawie o CIT.

Jest to obszar szczególnie dynamiczny, ponieważ Ministerstwo Finansów prowadzi prace nad nowelizacją tych przepisów. W czerwcu 2025 r. opublikowano projekt ustawy, która ma na celu dostosowanie polskich regulacji do dwóch kluczowych wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE. Główne proponowane zmiany to:

1. 1. rozszerzenie zwolnienia na fundusze z państw trzecich (spoza UE/EOG), co jest implementacją wyroku w sprawie C-190/12 (Emerging Markets),
   2. dopuszczenie zwolnienia dla funduszy zarządzanych wewnętrznie (tzw. self-managed), co wynika z wyroku w sprawie C-18/23.

Nowe objaśnienia podatkowe, choć szczegółowo opisują zasady LTA dla dywidend i odsetek w ramach dyrektyw UE oraz UPO, nie odnoszą się jednak wprost do scenariusza, w którym na końcu łańcucha płatności znajduje się fundusz inwestycyjny.

Aby fundusz mógł stosować  zwolnienie, płatnik musi potwierdzić, że spełnia on łącznie m.in. następujące warunki (należy pamiętać, że część z nich ulegnie zmianie po wejściu w życie wspomnianej nowelizacji):

1. 1. prowadzi działalność w formie instytucji wspólnego inwestowania typu otwartego lub zamkniętego (ze specyficznymi ograniczeniami inwestycyjnymi),
   2. posiada siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
   3. podlega w państwie siedziby opodatkowaniu od całości swoich dochodów,
   4. jego działalność podlega bezpośredniemu nadzorowi właściwych organów nadzoru nad rynkiem finansowym,
   5. posiada depozytariusza przechowującego aktywa,
   6. jest zarządzany przez podmioty posiadające odpowiednie zezwolenie organów nadzoru,
   7. jego wyłącznym przedmiotem działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych,
   8. istnieje podstawa prawna do wymiany informacji podatkowych między Polską a krajem siedziby funduszu.

Jak widać, lista warunków jest długa i wymaga szczegółowej analizy. Proces weryfikacji ich spełnienia przez płatnika jest więc kolejnym, wysoce specjalistycznym zadaniem, które należy zaliczyć do obowiązków z zakresu WHT Compliance.

Korzyści i wyzwania związane ze stosowaniem LTA

Z praktycznego punktu widzenia LTA może znacząco uprościć rozliczenia podatkowe w strukturach transgranicznych. W wielu grupach kapitałowych przepływy finansowe są kierowane przez spółki , które nie zawsze posiadają wymagany substrat ekonomiczny. Dzięki LTA możliwe jest pominięcie takich podmiotów w ocenie spełnienia warunków do zastosowania preferencji i dotarcie do rzeczywistego właściciela – nie tylko spółki dominującej uprawnionej do standardowych preferencji, ale także do funduszu inwestycyjnego, który może skorzystać z odrębnego zwolnienia. W rezultacie płatnik może zastosować np. zwolnienie z podatku u źródła lub obniżoną stawkę, co przełoży się na większą stabilność i ujednolicenie rozliczeń. Konieczne jest jednak, by płatnik był w stanie odpowiednio udokumentować całą ścieżkę płatności i status końcowego odbiorcy.

Zastosowanie LTA otwiera nowe możliwości dla płatników w Polsce, ale też stawia przed nimi konkretne wyzwania. Dla wielu firm będzie to szansa na uporządkowanie procesów i uniknięcie nadpłat podatku u źródła, których odzyskanie jest żmudne i długotrwałe – pod warunkiem, że podejście LTA zostanie wdrożone świadomie i z odpowiednim przygotowaniem. Kluczowe będzie również dostosowanie wewnętrznych procedur w celu zapewnienia odpowiedniej weryfikacji struktury właścicielskiej swoich kontrahentów.