Wycena przedsiębiorstwa – jak określić wartość biznesu krok po kroku

Określenie wartości przedsiębiorstwa to złożony proces, wymagający zarówno analizy finansowej, jak i spojrzenia na perspektywy rozwoju firmy. Wielu właścicieli spółek, zwłaszcza tych dużych, ma pewne wyobrażenie na temat wartości swojego biznesu. Nierzadko ma ono jednak podłoże emocjonalne, co ogranicza jego obiektywizm. Tymczasem rzetelna wycena powinna brać pod uwagę zarówno dorobek firmy, jej możliwości w przyszłości, a także kontekst, w jakim ma być dokonana.

Kiedy potrzebna jest wycena przedsiębiorstwa?

Wycena przedsiębiorstwa może być potrzebna w wielu sytuacjach:

• przy sprzedaży firmy,
• podczas pozyskaniu inwestora lub finansowania,
• w procesie restrukturyzacji lub likwidacji,
• w sprawach sukcesji i sporów wspólników,
• przy zabezpieczeniu transakcji kredytowej.

W każdej z nich zastosowane metody i przyjęte założenia mogą znacząco różnić się od siebie. Dlatego tak ważne jest, by podejść do tego procesu z pełną świadomością i korzystać ze sprawdzonych metod wyceny.

Etapy procesu wyceny – praktyczna sekwencja działań

1. Określenie celu i przedmiotu wyceny

Podstawą każdej wyceny jest jasne zdefiniowanie jej celu. Może nim być sprzedaż udziałów, pozyskanie finansowania, planowanie sukcesji czy zabezpieczenie transakcji kredytowej. To właśnie cel decyduje o wyborze standardu wartości, którym może być np. wartość inwestycyjna, godziwa bądź sprawiedliwa. Na tym etapie ustala się również, czego wycena dotyczy: całego przedsiębiorstwa, zorganizowanej części działalności czy pakietu udziałów.

2. Gromadzenie danych

Następnie zbierane są informacje finansowe, organizacyjne i rynkowe. Analizie podlegają m.in. sprawozdania finansowe, struktura kapitałów i majątku, sytuacja prawna, dane o konkurencji czy warunki wcześniejszych transakcji. Często niezbędne są opinie niezależnych specjalistów, takich jak rzeczoznawcy majątkowi, aby wiarygodnie ustalić wartość danych aktywów.

3. Wybór podejścia i metody

W procesie wyceny wykorzystuje się trzy główne podejścia: dochodowe, majątkowe i porównawcze. Ostateczny wybór metody determinują cechy spółki, dostępne dane i cel wyceny.

4. Kalkulacje i analiza wyników

Na tym etapie przygotowywane są wyliczenia, które następnie podlegają korektom związanym ze specyfiką przedsiębiorstwa lub kontekstem transakcji. Kluczowe znaczenie ma zestawienie wyników pochodzących z odmiennych metod, gdyż ewentualne różnice mogą wskazywać na potrzebę ich weryfikacji.

5. Raport z wyceny

Efektem całego procesu jest raport, który przedstawia założenia, metody oraz ostateczny wynik wyceny. To dokument będący podstawą do dalszych rozmów, negocjacji i decyzji.

Główne metody wyceny – co, kiedy i dlaczego?

W procesie wyceny przeważnie korzysta się z trzech podejść: dochodowego, majątkowego oraz porównawczego. Każde z nich ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego wybór odpowiedniej metody zależy od celu wyceny, specyfiki spółki oraz dostępnych danych.

1. Metoda dochodowa

Podejście dochodowe zakłada, że wartość przedsiębiorstwa odpowiada zdolności do generowania dodatnich przepływów pieniężnych w przyszłości. Właściciel sprzedający firmę oddaje w rzeczywistości nabywcy możliwość osiągania zysków w kolejnych latach. Wartość spółki oblicza się zatem jako sumę przyszłych korzyści, zdyskontowanych do wartości bieżącej.

Metoda ta najlepiej oddaje potencjał rozwojowy biznesu i pokazuje, jakiego zysku można się spodziewać. Jej wadą jest jednak konieczność przyjęcia wielu założeń dotyczących przyszłości, co zwiększa ryzyko błędów. Nabywcy często podchodzą do prognoz ostrożnie, co może prowadzić do negocjacji i obniżenia wartości wynikającej z wyceny.

2. Metoda porównawcza

Wycena porównawcza opiera się na analizie wartości innych przedsiębiorstw o podobnym profilu działalności. Przyjmuje się, że skoro podobna spółka została sprzedana za określoną kwotę, to wyceniana firma powinna mieć zbliżoną wartość.

Do porównań wykorzystuje się dane spółek giełdowych lub transakcji kapitałowych, a także mnożniki finansowe (wskaźnik P/S, EV/EBITDA). Zaletą tej metody jest możliwość szybkiego ustalenia wartości rynkowej opartej na faktycznych transakcjach i danych giełdowych. Ograniczeniem może być natomiast brak wystarczających danych, szczególnie na rynku polskim.

3. Metoda majątkowa

Podejście majątkowe w podstawowym wariancie sprowadza się do ustalenia wartości aktywów netto, czyli różnicy między aktywami a zobowiązaniami spółki. Jest to najprostsza z metod, gdyż bazuje na bilansie i wartościach księgowych. Jej atutem jest obiektywizm, jednak wycena w tym ujęciu często zaniża realną wartość przedsiębiorstwa.

Wynika to z faktu, że nie uwzględnia ona składników niematerialnych, takich jak marka, baza klientów czy know-how, które mają duże znaczenie dla inwestorów. Dlatego najczęściej stosowana jest w formie skorygowanych aktywów netto – czyli po doprowadzeniu wartości aktywów do wartości rynkowej.

Metody majątkowe sprawdzają się szczególnie gdy firma kończy działalność, znajduje się w trudnej sytuacji finansowej lub jej głównym atutem jest majątek, np. nieruchomości.

Jaką metodę wybrać?

Niestety nie istnieje jedna uniwersalna metoda wyceny.

W zależności od celu, branży i sytuacji przedsiębiorstwa, wyniki uzyskane różnymi podejściami mogą znacząco się różnić. W praktyce często stosuje się metody mieszane, które pozwalają uzyskać bardziej zrównoważony obraz wartości spółki.

Podsumowanie

Wycena przedsiębiorstwa to proces wymagający wiedzy, doświadczenia i zrozumienia zarówno czynników finansowych, jak i pozafinansowych. Odpowiednio przeprowadzona, pomaga w sporach wspólników, rozmowach z inwestorami czy przy sprzedaży firmy.

Niezależnie od wybranej metody, kluczowe jest właściwe określenie celu wyceny, zebranie pełnych danych oraz obiektywna analiza wyników. Tylko wtedy wycena może stanowić rzeczywiste wsparcie w podejmowaniu strategicznych decyzji biznesowych.

Jeśli zastanawiasz się nad wartością swojej spółki lub przygotowujesz się do rozmów z inwestorami, warto skorzystać z pomocy specjalistów, którzy pomogą przeprowadzić cały proces rzetelnie i profesjonalnie.

W MDDP oferujemy kompleksowe wyceny przedsiębiorstw, dopasowane do indywidualnych potrzeb klienta. Pracujemy w oparciu o aktualne standardy i sprawdzone metody – z dbałością o rzetelność i przejrzystość każdego etapu współpracy.

Potrzebujesz profesjonalnej wyceny? Skontaktuj się z naszym zespołem ekspertów i dowiedz się, jak możemy wesprzeć Twój projekt! >> https://www.mddp.pl/wyceny-i-modelowanie-finansowe/