Indywidualne prewspółczynniki w VAT – wyrok, który może pomóc nie tylko JST

Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 8 lipca 2025 r.  I SA/Rz 209/25

Wojewódzki Sąd Administracyjny [dalej: WSA] w wyroku z 8 lipca 2025 r. (sygn. akt I SA/Rz 209/25) orzekł w sprawie odnoszącej się do prawa do zastosowania kilku różnych prewspółczynników podczas odliczenia VAT przez fundację [dalej: fundacja, wnioskodawca].

W stanie faktycznym fundacja wskazała, że w ramach działalności statutowej, niebędącej działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, prowadzi działania promujące produkty ekologiczne i zamierza ubiegać się o wsparcie z funduszy promocji produktów rolno-spożywczych. Jednocześnie prowadzi także działalność gospodarczą, która podlega opodatkowaniu VAT, i w jej zakresie przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wydatki przyporządkowane wyłącznie działalności statutowej nie dają prawa do odliczenia VAT, natomiast koszty mieszane i wspólne będą rozliczane z zastosowaniem odpowiednich prewskaźników (udziałowych, przychodowych, godzinowych), zależnie od charakteru zakupu. Fundacja posiada system pozwalający na obiektywne i weryfikowalne przyporządkowanie wydatków do odpowiednich rodzajów działalności.

W związku z powyższym zadano pytanie, czy możliwe jest stosowanie dwóch różnych sposobów ustalania proporcji podatku naliczonego VAT do odliczenia, czyli indywidualnego prewskaźnika faktycznego udziału wydarzeń promujących produkty ekologiczne w ogólnej liczbie wydarzeń promujących produkty rolno-spożywcze oraz odpowiedniego prewskaźnika przychodowego w stosunku do kosztów dotyczących pozostałej działalności statutowej. Dodatkowo fundacja zapytała, czy w celu ustalenia proporcji podatku naliczonego do odliczenia zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, podatnik może stosować prewskaźniki godzinowe do kosztów działalności gospodarczej i mieszanej. Zdaniem fundacji oba te scenariusze są możliwe.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie podzielił stanowiska fundacji w tym zakresie i w wydanej interpretacji indywidualnej uznał je za nieprawidłowe.

Sprawa trafiła do WSA, który podzielił stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej i oddalił skargę fundacji, podkreślając że wprawdzie podatnik może określić różne proporcje obliczenia podatku, ale zazwyczaj wiąże się to z prowadzeniem przez niego różnorakich form działalności gospodarczej oraz działalności niepodlegającej opodatkowaniu. W przypadku fundacji jednak, jak opisano w stanie faktycznym, działalność polega na propagowaniu zdrowej żywności w ramach działalności statutowej lub pozastatutowej. Inne formy działalności gospodarczej prowadzone przez fundacje nie są również tak bardzo zróżnicowane, aby konieczne było stosowanie odmiennych form obliczania sposobu określenia proporcji.

W wyniku skargi kasacyjnej fundacji sprawa trafiła do NSA, który przychylił się do argumentacji fundacji. W efekcie, zaskarżony wyrok sądu I instancji został uchylony a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania WSA w Rzeszowie.

Zdaniem NSA, analiza art. 86 ust. 2a i 2b ustawy o VAT wskazuje, że podatnicy mają możliwość stosowania różnych metod obliczania proporcji VAT, zależnie od rodzaju wydatków i ich związku z działalnością gospodarczą. W związku z tym, możliwe jest zastosowanie różnych prewspółczynników w zależności od stopnia wykorzystania wydatków w czynnościach opodatkowanych. Według NSA, sąd I instancji błędnie ograniczył tę możliwość jedynie do jednostek samorządu terytorialnego i nie wykazał, dlaczego działalność fundacji nie jest wystarczająco zróżnicowana, by stosować różne współczynniki. Sąd nie ocenił też indywidualnie zaproponowanych przez fundację współczynników.

Po ponownym rozpoznaniu, WSA w Rzeszowie uchylił zaskarżoną interpretację i potwierdził, że fundacja może stosować kilka prewspółczynników, a taka metoda  nie jest zastrzeżona tylko do jednostek samorządu terytorialnego. Metoda określania proporcji powinna być zależna od różnorodności prowadzonych przez podatnika nabyć towarów i usług oraz zakresu ich wykorzystania w działalności gospodarczej.

Znaczenie w VAT

Przykład fundacji pokazuje, jak ciężko jest przekonać organy interpretacyjne do potwierdzenia zasadności stosowania indywidualnych prewspółczyników. Przy ich stosowaniu, należy dokładnie zadbać o uzasadnienie takiego postępowania podparte przedmiotem działalności podatnika. Istotne jest, aby podatnik był w stanie wykazać, że zastosowana metoda proporcjonalnego odliczenia odpowiada związkowi wydatków z działalnością gospodarczą i ma uzasadnienie gospodarcze, jak również że proporcja odliczenia podatku jest czytelna.