Omnibus to nie wyrok. ESG to nadal obowiązek biznesowy

Przez ostatnie miesiące temat zrównoważonego rozwoju i obowiązków raportowych w jego obszarze pozostawał jednym z najbardziej palących wyzwań dla tysięcy firm w Polsce. Wszystko za sprawą unijnej dyrektywy CSRD, a także nowych, bardziej wymagających standardów raportowania ESG w postaci ESRS-ów.

Omnibus – uproszczenia, ale nie zwolnienia

Wraz z ogłoszeniem pierwszego pakietu uproszczeń 26 lutego 2025 roku tzw. dyrektywy Omnibus, zaproponowano szereg zmian w zakresie wymogów wynikających z raportowania ESG. Jest to między innymi przesunięcie raportowania informacji wynikających z CSRD o dwa lata dla wybranych jednostek, które miały obowiązek złożyć swoje pierwsze raporty w 2025 i 2026 roku. Dodatkowo Omnibus wprowadza zawężenie zakresu podmiotów podlegających pod obowiązek raportowania dla części spółek.

Wielu przedsiębiorców odetchnęło z ulgą po ogłoszeniu propozycji Komisji Europejskiej wraz z myślą, że temat ESG może chwilowo zejść na dalszy plan. Jednak takie podejście może być nie tylko krótkowzroczne, ale i niebezpieczne dla długofalowego interesu firmy.

Należy pamiętać, że dla części podmiotów wymogi nie zostały zniesione, a jedynie odroczone. Rynek, inwestorzy, instytucje finansowe i kontrahenci już dziś wymagają informacji ESG, a publikacja informacji w zakresie ESG to już nie tylko ślad węglowy dostarczonych paczek czy przebytej trasy w pociągu, ale również oświadczenia rzeczoznawcy w przedmiocie szacowanej wartości nieruchomości, czy też oświadczeń podpisywanych w banku, które również muszą realizować swoje cele z zakresu ESG, a w konsekwencji chcą współpracować z kontrahentami, którzy te cele realizują.

ESG – strategia przetrwania, a nie tylko sprawozdawczość

Wiele organizacji wciąż traktuje ESG w kategoriach obowiązku, który trzeba zrealizować w reakcji na nowo tworzące się prawo. Tymczasem istota ESG jest znacznie głębsza. Zrównoważony rozwój to nie kolejna moda, ale logiczna odpowiedź na zmieniające się warunki prowadzenia biznesu. Klimat, zmiany społeczne, presja ze strony inwestorów, rosnące oczekiwania klientów – wszystko to sprawia, że firmy muszą zredefiniować, jak myślą o swojej odporności, wiarygodności i przewadze konkurencyjnej.

Raportowanie ESG nie powinno więc być postrzegane jako biurokratyczny obowiązek, lecz jako szansa na uporządkowanie procesów wewnętrznych, lepsze zrozumienie ryzyk i przygotowanie firmy na przyszłość, szczególnie gdy ramy czasowe na implementacje zostały wydłużone, a zakres podmiotów został zawężony.

Analiza podwójnej istotności

Analiza podwójnej istotności to punkt startowy nie tylko do raportowania zgodnego z ESRS, ale przede wszystkim narzędzie o charakterze strategiczno-informacyjnym dla członków zarządzających danym przedsiębiorstwem. Pozwala nie tylko zidentyfikować sposób, w jaki działalność firmy wpływa na społeczność lokalną, środowisko, kontrahentów czy łańcuchy dostaw, ale także na finanse firmy, reputacje czy kształtowanie przyszłych strategii wpisujące się w nowoczesne trendy. Dzięki analizie procesów od podszewki, raport uwydatnia też zróżnicowanie płacowe swoich pracowników, ich zaangażowanie, rozwój i partycypacje w szkoleniach oraz inne aspekty sprawiające że ich praca jest bardziej efektywna.

Wiele organizacji, które przeszły przez ten proces, zyskało nową perspektywę. Dla części z nich analiza podwójnej istotności stała się impulsem do przedefiniowania strategii, przeformułowania celów biznesowych lub przebudowy łańcuchów wartości. To właśnie ten proces różni „prawdziwe” ESG od zwykłej narracji marketingowej.

Czy można odłożyć ESG na później?

Od strony zapowiadanych nowych regulacji, firmy rzeczywiście mogą stanąć przed możliwością przesunięcia terminu pierwszego raportu o dwa lata. Ale trzeba sobie zadać pytanie: Czy pozwala przygotować się lepiej, czy raczej usprawiedliwia bierność firm?

Praktyka rynkowa pokazuje, że opóźnianie działań ESG może mieć bardzo realne konsekwencje. Coraz więcej banków i instytucji finansowych oczekuje informacji o ryzykach klimatycznych czy społecznych. Przy pozyskiwaniu finansowania firmy muszą odpowiadać na pytania dotyczące śladu węglowego, zarządzania ryzykiem środowiskowym czy inkluzyjności w zatrudnieniu. Brak zgromadzania danych w firmie w zakresie zrównoważonego rozwoju może skutkować gorszą oceną ryzyka, wyższym kosztem kapitału, a w skrajnych przypadkach nawet odmową finansowania.

Równie istotne jest to, że ESG zaczyna funkcjonować jako filtr wyboru w relacjach handlowych. Wielkie koncerny wymagają zgodności ESG od swoich dostawców, a i przede wszystkim młodsi konsumenci wybierają marki, które podejmują działania w celu poprawy sytuacji środowiskowej.

ESG – działanie zamiast wyczekiwania

Wdrażanie ESG to proces, którego nie da się go zaimplementować w tydzień, ani nawet w jeden kwartał. To wymaga zbudowania zespołów, przeszkolenia pracowników, wdrożenia narzędzi do zbierania danych, wypracowania procedur i przede wszystkim zmiany całego podejścia w funkcjonowaniu firmy.

Dlatego każda organizacja, która traktuje swoją działalność długofalowo, powinna już dziś rozpocząć przygotowania. Nawet jeśli CSRD oraz inne regulacje w zakresie ESG  formalnie obowiązywać będą dopiero za kilka lat, wcześniejsze działania zwiększają odporność firmy, wzmacniają jej pozycję na rynku i pozwalają uniknąć kosztownych niespodzianek w przyszłości.

Strategia działania to strategia przetrwania

W czasach narastających napięć geopolitycznych, kryzysu klimatycznego i wysokiej zmienności otoczenia gospodarczego, zrównoważony rozwój wyewoluował do strategii przetrwania. ESG to nie tylko pytanie o to, jak firma działa w zakresie ochrony środowiska czy lokalnej społeczności, ale także o to, czy rozumie własne ryzyka i umie na nie odpowiednio zareagować.

Propozycja dyrektywy Omnibus nie powinna być interpretowana jako sygnał, że można z ESG zrezygnować. To raczej przypomnienie, że regulacje mogą się zmieniać natomiast oczekiwania rynku, społeczeństwa i interesariuszy mogą się okazać jeszcze ważniejsze.

Dowiedz się #WIĘCEJ o tym, w jaki sposób pomagamy w prowadzeniu zrównoważonego biznesu >> https://www.mddp.pl/esg/.