Po zatwierdzeniu sprawozdania spółka nie uniknie opodatkowania CIT estońskim

Dyrektor KIS przyjmuje wyjątkowo rygorystyczne stanowisko dotyczące dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych. Przykładem może być interpretacja z 21 marca 2025 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.30.2025.2.MK), w której spółka, pomimo rzetelnego prowadzenia ksiąg, została uznana za zobowiązaną do zapłaty podatku, ponieważ otrzymała faktury kosztowe  dotyczące tego roku już po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Koszty te – zgodnie z ustawą o rachunkowości – mogły zostać ujęte już tylko w wyniku kolejnego roku/roku otrzymania faktur. Organ podatkowy uznał, że nawet brak winy po stronie spółki nie ma znaczenia – liczy się sam fakt nieujęcia zdarzenia we właściwym okresie.

Nieujawnione operacje w ryczałcie od dochodów spółek

W przypadku spółek korzystających z ryczałtu od dochodów spółek (CIT estoński) szczególne znaczenie ma rzetelne prowadzenie ksiąg oraz ujęcie w sprawozdaniu finansowym danego roku wszystkich przypisanych do tego okresu przychodów, oraz kosztów. Każde pominięcie istotnych operacji gospodarczych może skutkować powstaniem dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych, który podlega opodatkowaniu CIT estońskim. Jego opodatkowanie ma wymiar sankcyjny, ale również prewencyjny – ma motywować spółki do zachowania szczególnej staranności w prowadzeniu ewidencji.

Szczególny rygor związany z właściwym prowadzeniem ewidencji księgowej wynika z faktu, że w modelu CIT estońskiego dochód spółki nie jest opodatkowany na bieżąco. Ustawa o CIT nie wymaga w takim przypadku prowadzenia typowej ewidencji podatkowej ani ustalania dochodu według ustaw podatkowych, jednak kluczowe znaczenie zyskują księgi rachunkowe oraz sprawozdanie finansowe, które stają się podstawą do określania zobowiązań podatkowych. Organy podatkowe oczekują w związku z tym, że ewidencja księgowa będzie prowadzona rzetelnie i zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości.

W przypadku uchybień polegających na pominięciu operacji w księgach – niezależnie od ich przyczyny – powstaje dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych. Jest on określany jako suma przychodów lub kosztów, które powinny zostać ujęte w wyniku finansowym danego roku obrotowego, ale nie zostały.

W jaki sposób zapobiec powstaniu dochodu z nieujawnionych operacji gospodarczych?

Warto pamiętać, że zgodnie z przepisami, zmiany w sporządzonym sprawozdaniu finansowym można wprowadzać tylko do momentu jego zatwierdzenia i wyłącznie w przypadku ujawnienia informacji mających istotny wpływ na jego treść. Po zatwierdzeniu sprawozdania wszelkie operacje – niezależnie od ich wagi – powinny zostać ujęte już w księgach bieżącego roku.

Kwestia ta ma aktualnie szczególne znaczenie praktyczne, ponieważ z końcem marca minął termin sporządzenia sprawozdań finansowych dla spółek, których rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym. W wielu przypadkach sprawozdania te nie zostały jeszcze zatwierdzone – to zatem ostatni moment, by dokonać ich weryfikacji i ewentualnych korekt. Szczególną uwagę należy zwrócić na operacje, które mogły zostać pominięte z powodu niedostarczenia dokumentów przez kontrahentów – np. faktur kosztowych dotyczących 2024 r.

Jeśli ujawnione uchybienia będą istotne, nadal istnieje możliwość korekty niezatwierdzonego sprawozdania. W przeciwnym wypadku spółka będzie zobowiązana do rozpoznania dochodu z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych, zapłaty podatku wraz z odsetkami oraz skorygowania deklaracji CIT-8E.