Rentowność TPR – analiza, wyzwania i finalizacja danych na potrzeby cen transferowych

TPR (Transfer Pricing Report)  to kluczowy obowiązek podatników realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi. Jego celem jest przekazanie organom podatkowym kluczowych informacji o transakcjach, w tym o uzyskanej rentowności TPR.

Raportowanie TPR to nie tylko formalność – to narzędzie, które umożliwia szybki wgląd w transakcje i ułatwia typowanie podmiotów do kontroli. Obok TPR wdrażane są także kolejne narzędzia raportowe, takie jak JPK CIT czy KSeF, które wskażą organom jeszcze szerszy obraz działalności podatnika.

Dlatego spójne i rzetelne przygotowanie danych do TPR ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa podatkowego i ograniczenia ryzyka sporu z fiskusem.

Czym jest rentowność TPR i dlaczego jest istotna?

Rentowność raportowana w TPR oznacza poziom zysku (lub straty) przypisywany podatnikowi w transakcji z podmiotami powiązanymi.

Najczęściej stosowanymi wskaźnikami rentowności są:

• marża netto na sprzedaży, marża EBIT,
• narzut netto ze sprzedaży, narzut EBIT,
• zwrot na aktywach (ROA – Return on Assets).

Dobór właściwego wskaźnika zależy od profilu funkcjonalnego podmiotu – inne stosuje się dla producentów, inne dla dystrybutorów czy usługodawców.

Błędny wybór wskaźnika rentowności może skutkować nieprawidłowym określeniem ceny transferowej, co może prowadzić do zakwestionowania rozliczeń, doszacowania dochodu oraz nałożenia sankcji podatkowych.

Co istotne, rentowność transakcji zestawiana jest z wynikami analizy porównawczej, również raportowanych w TPR oraz danymi branżowymi. Dlatego tak ważne jest, aby rentowność mieściła się w przedziale rynkowym. A jeżeli tak nie jest, abyśmy mieli odpowiednią argumentację w tym zakresie.

Kluczowe: poziom rentowności należy zweryfikować jeszcze przed zamknięciem roku i zatwierdzeniem sprawozdania finansowego. Pozwoli to na ewentualne korekty, które zminimalizują ryzyko podatkowe i umożliwią uniknięcie problemów przy składaniu TPR.

Analiza porównawcza jako podstawa wyznaczania rentowności

Analiza porównawcza wskazuje, jakie poziomy rentowności są rynkowe.

Może mieć ona charakter:

• wewnętrzny – porównanie do własnych transakcji z podmiotami niepowiązanymi,
• zewnętrzny – analizy na podstawie baz danych).

Zewnętrzne źródła danych obejmują globalne bazy finansowe, raporty branżowe, czy lokalne rejestry. Organy podatkowe korzystają z tych samych lub porównywalnych baz danych oraz dysponują odpowiednio przeszkolonym personelem w tym obszarze. Funkcjonuje również centrum kompetencyjne KAS w Krakowie, które spowodowuje jeszcze większą centralizację i specjalizację kompetencji organów.

Największe wyzwania związane z benchmarkami to:

• ograniczona dostępność porównywalnych danych,
• specyfika niszowych branż,
• różnice metodologiczne i jakościowe.

Z tego względu ważne jest rzetelne uzasadnienie przyjętej metodologii ustalenia ceny transferowej. Więcej o tym pisaliśmy we wpisie: https://www.mddp.pl/benchmark-cen-transferowych-2024-jak-przygotowac/

Finalizacja danych do TPR – najczęstsze problemy i jak je rozwiązać

Finalizacja danych do TPR to moment, w którym teoria spotyka się z rzeczywistością. Pojawiają się wówczas m.in. takie wyzwania:

• co zrobić w przypadku rozbieżności między rentownością rzeczywistą a przedziałem z benchmarku,
• czy i kiedy zastosować korekty cen transferowych,
• jak postępować w sytuacji, gdy dane finansowe nie są jeszcze ostateczne.

W praktyce często zdarza się, że spółka – mimo prawidłowego modelu rozliczeń – wykazuje rentowność w TPR poniżej lub powyżej przedziału z analizy. Wówczas powstaje dylemat, czy dokonać korekty dochodowości, czy posiadamy argumenty wskazujące na specyficzne okoliczności rynkowe (np. inflacja, wahania popytu).

Case study – spółka IT i finalizacja danych do TPR

Przykład: spółka z sektora IT w 2024 r. świadczyła usługi programistyczne na rzecz podmiotów powiązanych. Rok ten był trudny – firma poniosła wysokie koszty inwestycyjne związane z rozwojem nowych aplikacji i zatrudnieniem dodatkowych specjalistów.

Efekt: rentowność wykazana w formularzu TPR kształtowała się poniżej dolnego kwartyla. Dla zarządu pojawiło się realne ryzyko podatkowe – organy mogły zakwestionować rozliczenia i domagać się korekty dochodowości.

Proces finalizacji danych do TPR obejmował trzy kroki:

1. Ponowną weryfikację danych finansowych – wyodrębniono koszty związane wyłącznie z podstawową działalnością i inwestycyjne o charakterze jednorazowym.
2. Ocenę wpływu zdarzeń nadzwyczajnych – w szczególności kosztów rozwoju nowych aplikacji, które obniżyły wynik bieżący, ale nie odzwierciedlały faktycznej efektywności usług.
3. Przygotowanie defence file’a – szczegółowe uzasadnienie, z czego wynikała obniżona rentowność oraz wykazanie, że analogiczny trend dotyczył całej branży IT.

Wnioski:

• Rzetelna dokumentacja i analiza są kluczowe przy TPR.
• Warto na etapie finalizacji danych TPR przeanalizować czynniki jednorazowe, które mogą zniekształcać wskaźniki.
• Kształtowanie się rentowności poza przedziałem nie oznacza automatycznie braku rynkowego charakteru.

Orzecznictwo w zakresie rentowności i raportowania TPR

Kwestia rzetelności benchmarków i oceny rentowności coraz częściej trafia na wokandę sądów. Orzeczenia wskazują, że błędy przy ocenie rynkowości transakcji i stosowaniu analiz porównawczych są popełniane zarówno przez podatników jak i organy podatkowe.

• WSA z 28 grudnia 2022 r. (sygn. I SA/Bk 467/22) – przedstawiliśmy ten wyrok szczegółowo w naszym artykule: https://www.mddp.pl/nie-tylko-mediana-jest-poziomem-rynkowym/
• WSA z 15 lutego 2023 r. (sygn. I SA/Bk 519/22) – organ nie może ograniczać się do mediany jako jedynego punktu odniesienia w analizie porównawczej. To ważny sygnał dla podatników: analiza rentowności podmiotów powiązanych musi być osadzona w realiach biznesowych.
• NSA z 8 maja 2025 r. (sygn. II FSK 1097/22) – organy podatkowe nie mogą ignorować benchmarków podatnika. Rzetelna analiza podatnika musi zostać oceniona i skonfrontowana z argumentacją organu.

Orzecznictwo potwierdza, że raportowanie TPR i analiza rentowności muszą być osadzone w realiach biznesowych.

Podsumowanie i rekomendacje praktyczne

Rentowność TPR to kluczowy element raportowania cen transferowych. Aby ograniczyć ryzyko podatkowe, warto:

• cyklicznie w ciągu roku analizować nasze wyniki na tle benchmarku,
• zapewnić spójność Local File, deklaracji i danych w TPR,
• rozważyć korektę dochodowości, gdy rentowność odbiega od przedziału rynkowego.

Ministerstwo Finansów podkreśla, że raportowanie TPR jest narzędziem prewencyjnym.

Warto więc traktować TPR nie tylko jako obowiązek formalny, ale także jako narzędzie budowania bezpieczeństwa podatkowego. Rzetelna analiza porównawcza, przemyślana finalizacja danych do TPR i bieżące monitorowanie wyników to fundament skutecznego zarządzania ryzykiem w obszarze cen transferowych.