VAT a stałe miejsce prowadzenia działalności – współpraca z podwykonawcą nie wystarczy?

Wyrok NSA z dnia 15 maja 2025 r. sygn. I FSK 213/22 –

Czego dotyczyła sprawa

Spółka z siedzibą w Szwecji, działająca w sektorze energii wiatrowej i słonecznej wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. Zgodnie ze stanem faktycznym, Spółka świadczyła na rzecz polskiej spółki celowej (SPV) usługi rozwojowe związane z przygotowaniem projektu farmy wiatrowej do etapu budowy. Zakres usług obejmował m.in. wybór lokalizacji, negocjacje z właścicielami gruntów, uzyskanie niezbędnych pozwoleń oraz inżynieryjne zaprojektowanie całej infrastruktury farmy na wybranym terenie. Czynności te były wykonywane zarówno przez pracowników spółki, jak i przez podwykonawców (zewnętrzne firmy lub inną spółkę zależną). Podwykonawcy byli zaangażowani na wszystkich etapach przygotowania projektu, a spółka korzystała z ich usług w szerokim zakresie.

Spółka we wniosku zadała pytanie, czy w przedstawionym stanie faktycznym będzie posiadać stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w świetle przepisów unijnych.

Przedstawiając własne stanowisko, spółka wskazała, że mając na uwadze definicję stałego miejsca prowadzenia działalności z Rozporządzenia Wykonawczego Rady UE nr 282/2011 oraz orzecznictwo TSUE i polskich sądów administracyjnych, w przedstawionym stanie faktycznym nie można mówić o istnieniu stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski. W stosunku do spółki nie zostały spełnione warunki niezbędne do uznania, że posiada ona stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ:

1. Spółka nie dysponuje infrastrukturą techniczną w Polsce i nie korzysta z zaplecza technicznego podmiotów trzecich, w szczególności podwykonawców, nad którymi miałaby kontrolę porównywalną do sytuacji, gdyby była ich właścicielem;
2. Spółka nie zatrudnia pracowników na terytorium Polski, a wszystkie czynności w ramach świadczonych usług realizowane są przez pracowników zatrudnionych w Szwecji;
3. Brak infrastruktury i zaplecza kadrowego uniemożliwia spółce samodzielne, zorganizowane i ciągłe świadczenie usług w Polsce ani korzystanie z usług na własne potrzeby;
4. Posiadanie polskiego numeru VAT nie jest wystarczające do stwierdzenia istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności, co wynika z przepisów unijnych.

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 17 lutego 2021 r. (sygn. 0114-KDIP1-2.4012.490.2020.2.RST) uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W ocenie organu, na gruncie definicji stałego miejsca prowadzenia działalności zawartej w Rozporządzeniu Wykonawczym Rady UE oraz w świetle utrwalonego orzecznictwa TSUE, istnieje szereg przesłanek, których spełnienie pozwala na stwierdzenie, iż Spółka posiada stałe miejsca prowadzenia działalności w Polsce.

Sprawa trafiła do WSA w Gliwicach, który w wyroku z dnia 29 września 2021 r. (sygn. I SA/Gl 606/21) nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację.

Na powyższy wyrok WSA w Gliwicach organ wniósł skargę kasacyjną do NSA.

Wyrok NSA

NSA w wyroku wydanym dnia 15 maja 2025 r. podzielił stanowisko podatnika oraz Sądu I instancji i oddalił skargę kasacyjną złożoną przez organ.

W wyroku sąd uznał, że:

• sama współpraca z podwykonawcami oraz podmiotami powiązanymi nie stanowi jeszcze o prowadzeniu działalności gospodarczej na terytorium danego państwa;
• organ podatkowy powinien wykazać istnienie zarówno zaplecza technicznego, jak i kadrowego;
• w szczególności konieczne jest udowodnienie, że spółka dysponuje lub sprawuje kontrolę nad tym zapleczem – przynajmniej w zakresie umożliwiającym wydawanie wiążących poleceń dotyczących realizacji działań na terytorium kraju.

Sąd zaznaczył, że stanowisko organu sprowadza się do przytoczenia stanu faktycznego sprawy, natomiast brakuje jednoznacznego wskazania, że spełnione zostały przesłanki powstania stałego miejsca prowadzenia działalności.

Znaczenie dla VAT

Ustalenie, czy w danej sytuacji dochodzi do powstania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, nadal sprawia podatnikom trudności i rodzi wiele niejasności w praktyce. Wynika to m.in. z faktu, że w polskich przepisach podatkowych brak jest definicji stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, a jedyna definicja tego pojęcia znajduje się w przepisach unijnych.

Pomimo coraz liczniejszego orzecznictwa TSUE w zakresie przesłanek istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na gruncie VAT, prawidłowa interpretacja tego pojęcia może być przyczyną sporów z organami podatkowymi.

Najnowsze wyroki sądów administracyjnych oraz interpretacje organów podatkowych wskazują, że samo korzystanie z usług lokalnych podmiotów, takich jak podwykonawcy, nie przesądza jeszcze o istnieniu stałego zaplecza umożliwiającego prowadzenie działalności o charakterze stałym i zorganizowanym. Każdy przypadek wymaga jednak odrębnej, wnikliwej analizy stanu faktycznego, co również wynika z omawianego wyroku.