Możliwość zastosowania zwolnienia z ustawy o VAT dla pokazów erotycznych

Wyrok NSA z 16 października 2025 r., sygn. I FSK 1342/22.

Czego dotyczyła sprawa?

Sprawa dotyczyła możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT – dla świadczonych przez podatnika autorskich pokazów/spektakli artystycznych o charakterze erotycznym na specjalnym do tego przeznaczonym portalu internetowym.

Zgodnie z tym przepisem – zwolnione z VAT są usługi kulturalne świadczone przez indywidualnych twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzane w formie honorariów- w tym za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw do artystycznego wykonania utworów.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej podatnik wskazał, że autorskie pokazy zostaną w całości stworzone przez niego oraz że będzie on pełnić rolę reżysera, scenarzysty, choreografa oraz wykonawcy w tych pokazach, w których sam będzie występować. Będzie on również wynajmować do tego celu aktorów.

Ponadto podatnik wskazał, że z racji bycia jednocześnie artystą, twórcą oraz wykonawcą, będzie on posiadać prawa autorskie oraz prawa pokrewne do tych pokazów. Ponadto zamierza te prawa zbywać na rzecz każdego usługobiorcy poprzez wskazanie specjalnego zapisu na posiadanym koncie na portalu.

Stanowisko KIS

Dyrektor KIS, w interpretacji z 16 września 2021 r.[1]odmówił podatnikowi zastosowania zwolnienia z VAT dla tej działalności, ponieważ – zdaniem organu – świadczone usługi nie stanowią usług kulturalnych. W opinii organu celem pokazu erotycznego jest zasadniczo wywołanie pobudzenia seksualnego, a nie dostęp do kultury i dziedzictwa narodowego, a także trudno uznać, że pokazy takie odbywają się w interesie publicznym, aby zasadne było obniżenie kosztów dostępu do takiej usługi poprzez jej zwolnienie od podatku VAT.   

Uchylenie interpretacji przez WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 19 kwietnia 2022 r.[2], nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację. WSA powołał się na orzecznictwo NSA, z którego wynika, że zakres usług kulturalnych objętych preferencją należy rozumieć szerzej, aniżeli wynikałoby to z literalnego brzmienia art. 132 ust. 1 lit. n Dyrektywy 112, którego odzwierciedleniem w polskich przepisach jest art. 43 ust. 1 pkt 33 ustawy o VAT.  Zdaniem sądu, jeżeli spektakl o tematyce erotycznej nie prezentuje penalizowanych zachowań, nie polega wyłącznie na przedstawieniu aktów seksualnych w sposób naruszający społeczne normy obyczajowe, a intencją twórcy nie jest wywołanie podniecenia seksualnego u odbiorcy, to nie można wykluczyć jego kulturalnego charakteru, jak również i tego, że odbywa się w interesie publicznym.

Niezależnie od tego WSA w Krakowie w analogicznej sprawie dotyczącej tego samego podatnika w wyroku z 12 maja 2022 r.[3] również nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację ze względów proceduralnych.

Wyrok NSA

Rozpoznając łącznie obie sprawy Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się ze stanowiskiem organu i oddalił jego skargi kasacyjne w obu sprawach. W uzasadnieniu wyroku NSA wskazał, że ustawodawca unijny dał dużą dowolność poszczególnym państwom członkowskim w definiowaniu usług kulturalnych, które podlegają zwolnieniu. W jego ocenie istnieje już jednolite orzecznictwo co do tego, że usług kulturalnych nie należy utożsamiać wyłącznie z kulturą wysoką, dziedzictwem narodowym, ale w zakres pojęcia „kultura” zaliczyć można także „kulturę masową”. NSA wskazał również, że erotyka jest obecna także w kulturze masowej, wskazując przykłady malowideł z Kaplicy Sykstyńskiej. NSA zgodził się jednocześnie z oceną dokonaną przez WSA w Gliwicach, że za usługę kulturalną nie można uznać spektaklu, który zawiera elementy pornografii oraz zachowania penalizowane. Jednocześnie NSA podkreślił, że wpływ na takie rozstrzygnięcie sprawy miała okoliczność, iż z treści wniosku podatnika nie wynika, aby celem spektakli było wywołanie pożądania seksualnego.

Znaczenie w VAT

Według NSA usługi kulturalne powinny być interpretowana w sposób szeroki, obejmujący również przejawy kultury masowej, a prowadzenie działalności artystycznej poza obszarem tzw. kultury wysokiej nie może samo w sobie stanowić przesłanki wyłączającej możliwość skorzystania przez podatników ze zwolnienia z VAT. Wyrok ten stanowi istotną wskazówkę interpretacyjną dla podatników prowadzących działalność w dynamicznie rozwijającej się branży pokazów online, zamierzających skorzystać z możliwości zastosowania zwolnienia z VAT dla prowadzonych przez nich szerokorozumianych usług kulturalnych.

***

[1] Interpretacja z 16 września 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.419.2021.3.AS.

[2] Wyrok z 19 kwietnia 2022 r., sygn. I SA/Gl 1527/21.

[3] Wyrok z 12 maja 2022 r., sygn. I SA/Kr 1574/21.