Nowelizacja Ordynacji podatkowej – nowy projekt. Najważniejsze zmiany i konsekwencje dla podatników

4 sierpnia 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało nowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej. To kontynuacja prac nad zmianami w przepisach podatkowych, które rozpoczęto w marcu 2025 r. Jakie zmiany w Ordynacji podatkowej przewiduje najnowszy projekt nowelizacji? Wybraliśmy kilka najważniejszych zmian dla podatników.

Kilka pozytywnych propozycji…

W projekcie znalazło się kilka dobrych propozycji, które zasługują na szczególną uwagę.

1. Likwidacja kontrowersyjnego przepisu o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia w przypadku wszczęcia postępowania kks (art. 70 § 6 pkt 1).

Przez wiele lat przepis ten był furtką dla organów podatkowych do sztucznego wydłużania terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, co w praktyce dawało więcej czasu na zakwestionowanie rozliczenia podatnika i wydanie decyzji określającej zobowiązanie podatkowe.

Zgodnie z przepisami wystarczyło bowiem, że doszło do wszczęcia postępowania karnego dotyczącego potencjalnego uszczuplenia zobowiązania i dochodziło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia tego zobowiązania. Przepis ten bardzo często był wykorzystywany instrumentalnie przez organy podatkowe, które wszczynały postępowania karne skarbowe w ostatnich miesiącach przed upływem standardowego terminu przedawnienia.

Przepis ten od lat budził wątpliwości sądów administracyjnych, przedstawicieli doktryny, a także podatników i ich pełnomocników. Był przedmiotem kilku skarg do Trybunału Konstytucyjnego, wielu orzeczeń, a także uchwały NSA i niedawnego postanowienia sygnalizacyjnego skierowanego do Ministra Finansów.

Z tego powodu uchylenie art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej należy ocenić bardzo pozytywnie. Zgodnie z najnowszą propozycją wszczęcie postępowania karnego skarbowego nie będzie już prowadzić do zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

2. Odejście od obowiązku raportowania krajowych schematów podatkowych (MDR).

Obecnie polskie przepisy o schematach podatkowych są skomplikowane i często prowadzą do raportowania standardowych działań biznesowych, czy raportowania „na wszelki wypadek”. Wydane w styczniu 2019 r. objaśnienia do przepisów nie poprawiły sytuacji – pozostawiły wiele niedomówień i sprzeczności z treścią ustawy.

Jednocześnie naruszenie obowiązków raportowania schematów podatkowych było zagrożone wysokimi karami w kodeksie karnym skarbowym (jednymi z najwyższych w Unii Europejskiej).

Z tego powodu  od dawna postulowano o usunięcie krajowych przepisów o schematach podatkowych i pozostawienie wyłącznie regulacji bezpośrednio wynikających z dyrektywy DAC6.

3. Zwiększenie limitu zapłaty podatku za podatnika do 5 tys. zł.

Aktualnie Ordynacja podatkowa dopuszcza możliwość zapłaty podatku przez inne osoby niż podatnik. Takiej wpłaty mogą dokonać trzy grupy:

• • najbliższa rodzina podatnika – bez względu na kwotę,
  • aktualny właściciel hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek został zabezpieczony w tej formie – bez względu na kwotę,
  • każdy inny podmiot – jeżeli kwota podatku nie przekracza 1 tys. zł.

Nowelizacja zakłada zwiększenie limitu do 5 tys. zł dla ostatniej grupy.

Jest to zdecydowanie pozytywna zmiana, która może ułatwić życie podatnikom. Oprócz dostosowania limitu do obecnych realiów gospodarczych (przepis wszedł w życie w 2016 r. i nie był dotychczas nowelizowany), dojdzie dodatkowo do zharmonizowania przepisów Ordynacji podatkowej z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

4. Zwiększenie limitu skorygowania deklaracji z urzędu do 10 tys. zł.

Limit zostaje zwiększony również w odniesieniu do korekt dokonywanych z urzędu, bezpośrednio przez organ podatkowy.

Obecnie organy podatkowe mogą dokonać takiej korekty z urzędu, jeżeli zmiana „wyniku deklaracji” (np. kwoty podatku do zapłaty) nie przekracza kwoty 5 tys. zł.

Propozycja Ministerstwa Finansów zakłada zwiększenie tego limitu do 10 tys. zł, co należy ocenić pozytywnie, zwłaszcza biorąc pod uwagę zmianę wartości pieniądza w czasie i wskaźniki inflacyjne.

5. Odejście od obowiązku składania wniosku o stwierdzenie nadpłaty w sytuacji, gdy nadpłata wynika z korekty deklaracji.

Obecnie podatnik korygując deklarację (zeznanie), z którego wynika zwiększenie nadpłaty, zobowiązany jest do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty.

Dotychczasowe przepisy, choć niezbyt szkodliwe, bywają uciążliwe. Brak obowiązku składania takiego wniosku może stanowić istotne uproszczenie dla podatników (wystarczające będzie samo złożenie deklaracji). Co więcej, wprowadzenie tego przepisu nie powinno ograniczać prawa podatników do złożenia dodatkowych wyjaśnień do złożonej korekty deklaracji podatkowej.

6. Inne korzystne dla podatników zmiany dotyczą m.in.:

1. • wprowadzenia możliwości umorzenia podatku przed upływem terminu jego płatności (a zatem zanim stanie się zaległością podatkową),
   • doprecyzowania kwestii oprocentowania zwrotów i nadpłat,
   • wprowadzenia oprocentowania dla nadpłat powstałych w wyniku zastosowania się do interpretacji indywidualnej, która następnie została zmieniona, uchylona lub co do której stwierdzono wygaśnięcie,
   • możliwości wypowiedzenia pełnomocnictwa ogólnego bezpośrednio przez pełnomocnika.

…ale też wiele negatywnych

Nie wszystkie proponowane zmiany są jednak korzystne dla podatników, a niektóre wręcz budzą bardzo poważne wątpliwości.

1. Wydłużenie terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego o 12 miesięcy – w przypadku złożenia korekty deklaracji zmniejszającej podatek do zapłaty (zwiększającej zwrot VAT lub stratę) w ostatnich 12 miesiącach przed przedawnieniem.

Co istotne, każda kolejna korekta również będzie wydłużała bieg terminu przedawnienia o kolejny rok.

Taka propozycja zasługuje na jednoznaczną krytykę – nie tylko z uwagi na ograniczenie praw podatników, ale również z uwagi na nieprecyzyjne brzmienie, co może w przyszłości prowadzić do wielu sporów podatników z organami podatkowymi.

W naszej ocenie przepis ten prowadzi do nieuzasadnionego zachwiania równowagi pomiędzy uprawnieniami podatników oraz organów podatkowych. Już dziś organ podatkowy dysponują możliwością skontrolowania prawidłowości korekty deklaracji złożonej przed upływem terminu przedawnienia.

2. Ograniczenie doręczania pism pełnomocnikom na adres wskazany w pełnomocnictwie tylko do doręczeń dokonywanych w formie tradycyjnej.

Jest to propozycja, która pogłębia chaos związany z doręczaniem pism w postępowaniu podatkowym. Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów, jeżeli w sprawie ustanowiono pełnomocnika, pisma doręcza się temu pełnomocnikowi na adres wskazany w pełnomocnictwie.

W ostatnim czasie Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że pisma należy doręczać przede wszystkim za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego, nawet jeżeli z dokumentu pełnomocnictwa wynika inny adres do doręczeń. Taka interpretacja przepisów spotkała się z krytyką najpierw przedstawicieli doktryny, a następnie również (gdy powstały spory z podatnikami na tym tle) sądów administracyjnych.

Zmiana proponowana przez Ministerstwo Finansów jest mało precyzyjna i może być nawet odczytywana w taki sposób, że pisma doręczane elektronicznie mogą być realizowane z pominięciem pełnomocnika ustanowionego w sprawie.

3. Wprowadzenie nowej przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku wszczęcia postępowania w sprawie zastosowania klauzuli GAAR (generalnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania).

Nowelizacja wprowadza kolejną, dodatkową przesłankę zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Zawieszenie terminu przedawnienia będzie ograniczone czasowo do 2 lat – po tym czasie termin będzie biegł dalej.

4. Uchylenie ograniczenia przedawnienia karalności przestępstw skarbowych.

Uchylenie tego przepisu spowoduje, że nawet w sytuacji, gdy zaległość podatkowa ulegnie przedawnieniu, przez co organy podatkowe nie będą mogły tej zaległości egzekwować, to nie będzie przeszkód do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej skarbowej w związku z tym zobowiązaniem podatkowym.

Co to oznacza dla podatników?

Przede wszystkim – bardzo dobrą wiadomością jest koniec z instrumentalnym KKS. Nie wszystko zmierza jednak w dobrym kierunku.

Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej to częściowo wyczekiwana reakcja na zgłaszane od lat postulaty. Oprócz likwidacji instrumentalnych KKS, cieszy także odejście od krajowych schematów podatkowych. Ale nie brakuje też rozwiązań kontrowersyjnych – zwłaszcza próby obejścia gwarancji procesowych podatników zmian w przedawnieniu karalności przestępstw skarbowych.

Warto już dziś przeanalizować, w jaki sposób te planowane zmiany mogą wpłynąć na funkcjonowanie biznesu oraz odpowiednio się do nich przygotować. Wejście w życie ustawy planowane jest na 1 lipca 2026 r.