Czy wydanie towaru oszustowi stanowi dostawę towaru na gruncie VAT?

Spółka nie otrzymała zapłaty za dokonaną dostawę, ponieważ osoba składająca zamówienie podszyła się pod firmę, która w rzeczywistości nie złożyła żadnego zamówienia. W wyniku tego działania doszło do oszustwa, w ramach którego zamówienie zostało złożone fałszywie, a spółka, nieświadoma całej sytuacji, zrealizowała dostawę towaru.

Zdaniem spółki, kradzież towaru nie stanowi czynności opodatkowanej VAT, ponieważ nie doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem. Spółka, będąc właścicielem towaru, nie dokonała jego dostawy na rzecz osoby, która go ukradła. Zdarzenie to miało charakter oszustwa, a spółka została pozbawiona możliwości dysponowania towarem, nie otrzymując zapłaty ani nie mając możliwości dalszej sprzedaży towaru, który nie wrócił do jej posiadania. Dlatego, zdaniem spółki, nie zachodzi dostawa towaru w rozumieniu art. 5 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Dyrektor KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Sprawa trafiła więc do WSA w Łodzi, który w wyroku z dnia 27 kwietnia 2021 r. (sygn. I SA/Łd 171/21) nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację. Organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną na powyższy wyrok WSA w Łodzi do NSA.

Wyrok NSA

Zgodnie z orzeczeniem NSA z dnia 18 lutego 2025 r., w tej sprawie doszło do zrealizowanej dostawy towarów, która obejmowała wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Co prawda dostawa miała miejsce na rzecz innego podmiotu niż wskazano w warunkach zamówienia, jednak nie zmienia to faktu, że dostawa miała miejsce. Okoliczność, nie otrzymania przez spółkę zapłaty za zrealizowaną dostawę, nie wpływa na opodatkowanie samej czynności. Przepisy ustawy o VAT nie uzależniają opodatkowania od otrzymania zapłaty. W konsekwencji doszło do dostawy towarów, rozumianej jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Znaczenie dla podatników

Orzeczenie NSA w omawianej sprawie ma istotne znaczenie dla podatników, szczególnie tych, którzy borykają się z sytuacjami, w których dochodzi do oszustwa, kradzieży towaru lub nieotrzymania zapłaty za dokonaną dostawę.

Sąd wskazuje, że kluczową rolę w opodatkowaniu pełni sama czynność dostawy, a nie otrzymanie zapłaty.

Dla podatników oznacza to, że mimo braku zapłaty, muszą oni rozliczyć VAT od dostawy, która faktycznie miała miejsce, co może prowadzić do trudnych sytuacji finansowych, szczególnie w przypadku dużych transakcji. Warto więc zabezpieczać się przed oszustwami, np. poprzez dokładniejsze weryfikowanie tożsamości zamawiających lub stosowanie odpowiednich procedur ochronnych.