Debt capacity – kiedy warto o niej pamiętać w cenach transferowych?

„Analiza zadłużenia”, „debt capacity”, „analiza zdolności do obsługi długu” – w świecie cen transferowych funkcjonuje wiele nazw, ale wszystkie odnoszą się do tego samego zagadnienia. Nie jest już tajemnicą, że organy podatkowe, kontrolując transakcje finansowe, sprawdzają nie tylko poziom stosowanego oprocentowania, lecz także inne warunki, w tym właśnie zdolność do zaciągnięcia oraz dalszej obsługi długu.

Pod lupę trafia m.in. to, czy pożyczkobiorca w momencie zaciągania zobowiązania (a także w trakcie jego spłaty) dysponował środkami umożliwiającymi terminową obsługę zadłużenia. Mówiąc prościej analizuje się, czy dany podmiot miałby realną szansę pozyskać i utrzymać finansowanie na podobnych warunkach od niezależnej instytucji finansowej.

Czy analiza debt capacity jest obowiązkowa?

Polskie przepisy w zakresie cen transferowych nakładają na podatników – w określonych przypadkach – obowiązek sporządzania analiz cen transferowych, które mają potwierdzić rynkowy charakter transakcji wewnątrzgrupowych. Przepisy nie wskazują jednak, w jakiej formie taka analiza powinna być przeprowadzona. W efekcie analiza debt capacity formalnie nie jest obowiązkowym elementem analizy cen transferowych.

Czy zatem można ją pominąć? W praktyce  zdecydowanie nie jest to zalecane. Sam fakt, że przeprowadzenie takiej analizy nie wynika wprost z przepisów, nie oznacza, że organy podatkowe nie przeprowadzą jej samodzielnie podczas kontroli i nie wyciągną z niej wniosków. Dlatego warto potraktować ją jako dobrą praktykę w przypadku weryfikacji rynkowego charakteru transakcji finansowych.

Czy sam rating pożyczkobiorcy wystarczy?

W analizach rynkowych dotyczących transakcji finansowych rating kredytowy pożyczkobiorcy (czyli tzw. standing kredytowy) jako kryterium porównywalności staje się już rynkowym standardem. Taki rating – nadawany przez agencje ratingowe lub kalkulowany przy użyciu specjalistycznych baz danych – informuje o zdolności kredytowej danego podmiotu. Co do zasady: im niższy rating, tym wyższe ryzyko braku spłaty zobowiązania.

Czy wobec tego, jeśli rating pożyczkobiorcy jest uwzględniony w analizie cen transferowych, można uznać, że zdolność do obsługi długu została przeanalizowana? Niestety nie. Choć rating i analiza debt capacity opierają się na zbliżonych danych i mierzą ryzyko kredytowe, to rating nie zastępuje kompleksowej analizy debt capacity. Ta ostatnia jest bowiem szersza i uwzględnia także inne elementy, w tym perspektywę kontynuacji obsługi zadłużenia w przyszłości. Dlatego warto ją traktować jako uzupełnienie analizy cen transferowych.

Czy wystarczy jednorazowa analiza na moment pozyskania finansowania?

Wariant minimum to przeprowadzenie analizy na moment pozyskania finansowania. Ale warto pamiętać, że organy podatkowe mogą badać zdolność kredytową również w późniejszych latach, szczególnie jeśli sytuacja finansowa spółki się pogorszy.

Dlatego rekomendujemy aktualizację analizy nie rzadziej niż raz w roku, szczególnie w przypadku:

• wysokiej wartości finansowania,
• braku zabezpieczeń,
• pogarszających się wyników finansowych spółki.

Jak podejść do analizy debt capacity w przypadku spółek celowych (SPV)?

Spółki celowe (tzw. SPV – Special Purpose Vehicle) rządzą się nieco innymi prawami niż klasyczne podmioty prowadzące działalność operacyjną. Często już na wczesnym etapie swojego istnienia zgłaszają zapotrzebowanie na finansowanie, mimo że nie posiadają jeszcze ani historii kredytowej, ani przychodów, z których mogłyby regulować zobowiązania.

Jak zatem podejść do analizy debt capacity w ich przypadku? Po pierwsze, należy uwzględnić specyfikę sektora, w którym dana spółka działa. Spółki celowe mogą charakteryzować się nietypowymi wskaźnikami finansowymi – np. bardzo wysokim poziomem zadłużenia na starcie lub brakiem przychodów w fazie inwestycyjnej. Z tego względu stosowanie standardowej metodologii analizy debt capacity może być nieadekwatne – zarówno w zakresie założeń, jak i interpretacji wyników. W takich przypadkach warto rozważyć dostosowanie podejścia analitycznego do konkretnego stanu faktycznego. Celem takiego podejścia nie jest obejście problemu, ale realistyczna ocena zdolności spółki do obsługi długu w kontekście jej funkcji i celów – co jest szczególnie istotne w ocenie rynkowości transakcji finansowych w grupie.

Dlaczego banki nie muszą aktualizować analiz – a Ty powinieneś?

„Ale przecież banki tego nie robią…”. To argument często podnoszony w dyskusjach o transakcjach finansowych wewnątrz grup kapitałowych. Kością niezgody w tym zakresie jest przede wszystkim konieczność aktualizacji analiz cen transferowych nie rzadziej niż 3 lata i w efekcie, o ile niezbędne, korygowanie oprocentowania w trakcie finansowania, podczas gdy banki takich analiz i dostosowań oprocentowania, już po udzieleniu finansowania, nie robią.

Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku debt capacity. Skąd więc różnice w przypadku przepisów o cenach transferowych?

Należy pamiętać, że:

• Banki, przed udzieleniem finansowania, szczegółowo weryfikują zdolność kredytową potencjalnego pożyczkobiorcy, czego często brakuje w przypadku finansowań wewnątrzgrupowych.
• Banki w przypadku udzielanych finansowań bardzo często, jak nie w przeważającej części, stosują różnego rodzaju zabezpieczenia, które mają na celu zabezpieczenie spłaty zobowiązań przez pożyczkobiorcę już w trakcie trwania finansowania.
• Transakcje wewnątrzgrupowe często nie są zabezpieczone, co wpływa na ryzyko ponoszone przez pożyczkodawcę w związku z udzielanym finansowaniem.

Powyższe różnice, wpływające na poziom ryzyk związanych z finansowaniem wewnątrzgrupowych, z perspektywy fiskusa dodatkowo zwiększają potrzebę dokładnej analizy debt capacity.

Podsumowanie: dlaczego warto analizować debt capacity?

• Analiza debt capacity nie wynika wprost z obowiązków dokumentacyjnych, to jej brak może działać na niekorzyść podatnika w trakcie kontroli.
• Może zdecydować o rynkowości transakcji finansowej i uniknięciu doszacowania dochodu.
• Jest istotna przy dużych pożyczkach, spółkach o niestabilnej sytuacji finansowej lub w przypadku SPV.
• Powinna być aktualizowana regularnie, a nie tylko na moment zawarcia transakcji.

Czy powyższe dotyczy Twojej spółki? Czy istnieje ryzyko związane z brakiem lub obniżeniem zdolności do zaciągnięcia lub obsługi zobowiązania przez Twoją spółkę?  Jeżeli nie wiesz lub nie jesteś pewny, zachęcamy do skorzystania z naszego darmowego kalkulatora zdolności.