Kwota B OECD – co oznacza nowy mechanizm Amount B dla firm?

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu globalnych zasad podatkowych, zwłaszcza w erze cyfrowej gospodarki. Jej celem jest stworzenie bardziej sprawiedliwego i przewidywalnego systemu podatkowego, który odpowiada na wyzwania związane z globalizacją i działalnością wielonarodowych przedsiębiorstw. W odpowiedzi na rosnącą liczbę jednostronnych rozwiązań podatkowych poszczególnych krajów, grupa OECD/G20 w sprawie erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków (Inclusive Framework on BEPS) opracowała tzw. Two-Pillar Solution, czyli dwufilarowe podejście do reformy międzynarodowego opodatkowania.

Dwufilarowe podejście OECD do reformy opodatkowania międzynarodowego obejmuje dwa uzupełniające się mechanizmy. Filar pierwszy koncentruje się na nowym podziale praw do opodatkowania zysków największych korporacji międzynarodowych, czego wyrazem jest Kwota A. Kwota A to nowy sposób alokacji części zysków do krajów, w których znajdują się konsumenci. Kwota B, stanowiąca drugą część tego filaru, ma natomiast na celu uproszczenie i ujednolicenie zasad opodatkowania rutynowych transakcji dystrybucyjnych. Dotyczy to przede wszystkim przedsiębiorstw pełniących standardowe funkcje sprzedażowe na lokalnych rynkach. Celem Kwoty B jest wprowadzenie uproszczonych i z góry określonych zasad wynagradzania takich podmiotów. Ma to za zadanie zminimalizować ryzyko sporów podatkowych, zwiększyć przejrzystość i zapewnić większą pewność zarówno dla administracji podatkowych, jak i samych firm.

Czym jest Kwota B (Amount B)?

Kwota B to uproszczony mechanizm ustalania wynagrodzenia dla podmiotów realizujących rutynowe transakcje dystrybucyjne. Jej założeniem jest wprowadzenie jednolitych, z góry określonych i rynkowych poziomów wynagrodzenia (marży) dla dystrybutorów. Warunkiem jest, aby dystrybutorzy odpowiadali za standardowe funkcje sprzedażowe, nie ponosząc przy tym istotnego ryzyka ani nie pełniąc strategicznych funkcji w grupie.

Kwota B została opracowana z myślą o państwach określanych jako low capacity jurisdictions, czyli krajach rozwijających się, które dysponują ograniczonymi zasobami administracyjnymi i technicznymi w zakresie nadzoru nad cenami transferowymi. W wielu z tych państw przygotowanie szczegółowych analiz porównawczych i ocena rynkowego charakteru transakcji wewnątrzgrupowych stanowi poważne wyzwanie, zarówno ze względu na brak dostępu do odpowiednich danych, jak i ograniczoną liczbę wyspecjalizowanych kadr. Wprowadzenie nowych reguł cen transferowych OECD, w postaci Kwoty B ma im umożliwić skuteczniejsze egzekwowanie przepisów dotyczących cen transferowych, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów i złożoności tych działań.

Transakcje objęte mechanizmem

Aby możliwe było rzeczywiste zastosowanie uproszczonego podejścia do weryfikacji rynkowości transakcji, konieczne jest spełnienie określonych warunków wskazanych w raporcie Kwoty B. Tylko transakcje, które wpisują się w precyzyjnie zdefiniowane kryteria – zarówno pod względem funkcji pełnionych przez strony, jak i charakterystyki ekonomicznej – mogą zostać objęte uproszczonym podejściem.

Nowy mechanizm OECD skierowany jest do podmiotów pełniących podstawowe funkcje dystrybucyjne oraz marketingowe, które nie angażują się w bardziej skomplikowane i angażujące większe ryzyko działania związane np. z produkcją czy działalnością badawczo-rozwojową.

Co do zasady, Amount B skierowana jest do dystrybutorów hurtowych, którzy pełnią podstawowe funkcje dystrybucyjne, czyli kupują towary od podmiotów powiązanych i odsprzedają je na rynku hurtowym. Mechanizm może być również wykorzystany przez agentów sprzedaży i komisantów, którzy pośredniczą w sprzedaży towarów od przedsiębiorstw powiązanych na rzecz podmiotów niepowiązanych.

Należy pamiętać, że choć Kwota B została stworzona z myślą o podmiotach zajmujących się działalnością hurtową, to z mechanizmu mogą skorzystać również dystrybutorzy hurtowo-detaliczni. Warunkiem jest, aby przychody netto z działalności detalicznej dla dystrybutorów hurtowo-detalicznych przez ostatnie trzy lata nie przekraczały 20% całkowitych przychodów z dystrybucji hurtowej. Jest to kluczowy warunek, który ma na celu wykluczenie podmiotów wykonujących bardziej złożone funkcje, takie jak te związane z wysokim ryzykiem i wartością dodaną w ramach dystrybucji detalicznej.

Aby transakcja mogła skorzystać z Kwoty B, musi ona ponadto wykazywać cechy ekonomiczne, które umożliwiają jej wycenę przy użyciu jednostronnej metody cen transferowych. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w raporcie Kwoty B, w większości przypadków powinna to być metoda marży transakcyjnej netto (TNMM). W szczególnych przypadkach, gdy warunki na to pozwalają, dopuszczalne może być również zastosowanie metody porównywalnej ceny niekontrolowanej (CUP).

Kto nie zastosuje Kwoty B?

Kwota B nie będzie miała zastosowania do wszystkich rodzajów działalności. Zgodnie z zasadami opracowanymi przez OECD, transakcje spełniające określone kryteria mogą zostać wyłączone z możliwości korzystania z tego mechanizmu w kilku przypadkach.

Przede wszystkim, Amount B nie obejmuje transakcji związanych z dystrybucją niematerialnych towarów i usług. Do tej kategorii należą m.in. towary i usługi cyfrowe, które z racji swojej specyfiki wymagają bardziej złożonego podejścia do ustalania ceny transferowej. Ponadto, transakcje dotyczące marketingu, handlu lub dystrybucji surowców naturalnych, zarówno w formie przetworzonej, jak i pierwotnej, także nie będą mogły korzystać z uproszczonego mechanizmu.

Kolejnym przypadkiem, w którym Kwota B nie znajdzie zastosowania, są transakcje, których zakres działalności dystrybutora obejmuje także działania niedystrybucyjne. W takich przypadkach, mimo spełniania innych warunków kwalifikacji, transakcja zostanie wyłączona z możliwości skorzystania z Kwoty B, chyba że będzie możliwe wyodrębnienie kwalifikującej się transakcji i oddzielna jej wycena.

Do działań, które mogą zostać uznane za niedystrybucyjne, zalicza się m.in. działalność produkcyjną, badawczo-rozwojową, działalność związaną z zamówieniami publicznymi oraz działania finansowe. Przykłady te wskazują, że tam, gdzie przedsiębiorstwo angażuje się w bardziej złożone operacje, konieczne będzie zastosowanie tradycyjnych metod weryfikacji cen transferowych, zamiast uproszczonego mechanizmu Kwoty B.

Co więcej, nawet jeśli rodzaj transakcji na pierwszy rzut oka kwalifikuje się do objęcia Kwotą B, to i tak może zostać wykluczony w przypadku niespełnienia dodatkowych wymogów ekonomicznych. Przykładowo, jeżeli testowana strona ponosi roczne koszty operacyjne niższe niż 3% lub wyższe niż 20-30% rocznych przychodów netto, transakcja nie będzie mogła skorzystać z uproszczonego podejścia. Oznacza to, że nowy mechanizm OECD pozostaje zarezerwowany wyłącznie dla standardowych transakcji o niskim ryzyku, które można łatwo ująć w ramach jednostronnego modelu wyceny.

Korzyści i wyzwania dla przedsiębiorców

Wprowadzenie Kwoty B niesie ze sobą szereg potencjalnych korzyści dla przedsiębiorców, szczególnie tych działających w ramach międzynarodowych grup kapitałowych. Przede wszystkim uproszczony mechanizm ustalania wynagrodzenia dla rutynowych transakcji dystrybucyjnych oznacza prostsze i bardziej przewidywalne raportowanie cen transferowych. Zaproponowane przez OECD zmiany podatkowe, mają za zadanie ustandaryzować podejście oraz ograniczyć konieczność przygotowywania analiz porównawczych, co w praktyce może znacząco zmniejszyć koszty compliance oraz odciążyć działy finansowe i prawne firm.

Nowy mechanizm OECD niesie ze sobą również ogólne zwiększenie pewności i stabilności prawa podatkowego, zwłaszcza w skali międzynarodowej. Przedsiębiorcy zyskują bowiem jasne i jednolite zasady ustalania wynagrodzenia dla lokalnych dystrybutorów, co zmniejsza ryzyko rozbieżności interpretacyjnych w różnych krajach. W praktyce przekłada się to na mniejsze ryzyko korekt podatkowych oraz sporów z administracją skarbową, które bywają kosztowne i czasochłonne z perspektywy podatników.

Szczególną korzyść z wprowadzenia Amount B powinny odnieść jurysdykcje rozwijające się (tzw. low-capacity jurisdictions), które nierzadko borykają się z ograniczonymi zasobami administracyjnymi i brakiem narzędzi do efektywnego egzekwowania przepisów o cenach transferowych. Uproszczenie formalnych procedur oraz zastosowanie jasno określonych zasad pozwolą tym krajom na efektywniejsze nadzorowanie przestrzegania przepisów podatkowych, w tym wdrażanie reguł transferowych OECD w praktyce, bez potrzeby angażowania dużych zasobów finansowych czy administracyjnych.

Wdrożenie Kwoty B – terminy i wyzwania praktyczne

Decyzja o wdrożeniu Kwoty B została pozostawiona poszczególnym krajom, które mogą zdecydować, czy zastosują ją w formie obowiązkowej, czy też jako dobrowolne rozwiązanie dla zainteresowanych podmiotów. W przypadku wyboru podejścia dobrowolnego, podatnicy będą mogli zdecydować się na stosowanie uproszczonego mechanizmu, pod warunkiem, że spełniają określone kryteria transakcji. Z kolei w przypadku modelu obowiązkowego, zarówno przedsiębiorcy, jak i administracja skarbowa, będą zobowiązani do stosowania Kwoty B w odniesieniu do kwalifikujących się transakcji. Niezależnie od wybranego podejścia, Kwota B będzie mogła być stosowana począwszy od okresów podatkowych rozpoczynających się od 1 stycznia 2025 roku.

Na chwilę obecną nie została jeszcze opublikowana oficjalna lista państw należących do OECD, które zdecydowały się na wdrożenie Kwoty B. Proces implementacji przebiega w różnym tempie, a wiele jurysdykcji wciąż analizuje możliwe konsekwencje oraz praktyczne aspekty stosowania nowego mechanizmu.

Część krajów – jak na przykład Stany Zjednoczone – już oficjalnie zadeklarowała przyjęcie Amount B. USA poinformowały, że będą stosować to rozwiązanie począwszy od 1 stycznia 2025 roku, obejmując nim kwalifikujące się transakcje w granicach ustalonych przez OECD. Z drugiej strony, niektóre państwa – w tym m. in. Holandia i Norwegia – zapowiedziały już, że nie planują wdrażać Kwoty B w swoim krajowym porządku prawnym. Jednocześnie jednak wyraziły gotowość do uznawania wyników stosowania tego mechanizmu przez inne jurysdykcje.

W przypadku Polski, Ministerstwo Finansów i administracja podatkowa potwierdziły, że również nie planują wdrażać Kwoty B w Polsce, ale będą respektować wyniki stosowania tego mechanizmu przez inne kraje.

Wraz z postępującymi pracami nad implementacją tzw. Kwoty B, podatnicy z niecierpliwością oczekują na opublikowanie oficjalnej listy krajów, które zdecydują się wdrożyć ten nowy, uproszczony mechanizm. Na tym etapie wciąż jednak jest wiele znaków zapytania.

Jedną z kluczowych wątpliwości pozostaje to, jak odnosić się do przypadków, w których rentowność wynikająca z zastosowania macierzy Kwoty B będzie znacząco odbiegać od wyników benchmarków i rzeczywistej rentowności dystrybutorów w grupie. Czy w takim przypadku należy dokonywać korekty rentowności? Jeśli tak – na jakiej podstawie i przy użyciu jakiego instrumentu?

Dodatkowe komplikacje mogą pojawić się w grupach kapitałowych operujących w wielu jurysdykcjach, z których część zdecyduje się na implementację Kwoty B, a inne nie. Czy w takiej sytuacji możliwe będzie stosowanie jednolitych zasad rozliczania dla całej grupy? A może trzeba będzie prowadzić równoległe modele – jeden dla państw objętych Kwotą B, a drugi dla pozostałych?

Podsumowanie i rekomendacje dla firm

Choć wciąż nie jest przesądzone, które państwa zdecydują się na wdrożenie Kwoty B i w jakiej formule – obowiązkowej czy dobrowolnej – warto już teraz zorientować się, czy mechanizm ten będzie miał zastosowanie do prowadzonej działalności. Dla wielu podmiotów Kwota B może okazać się bowiem szansą na znaczne uproszczenie rozliczeń i ograniczenie ryzyka podatkowego.

Na obecnym etapie szczególnie istotne będzie uważne monitorowanie informacji dotyczących planów wdrożenia Kwoty B przez poszczególne państwa. Informacje o tym, które jurysdykcje zdecydują się na implementację mechanizmu i w jakiej formie, będą miały bezpośredni wpływ na zakres jego stosowania w praktyce. Równolegle, istotnym krokiem może okazać się przeprowadzenie wstępnej analizy transakcji realizowanych w ramach grup kapitałowych pod kątem ich potencjalnej zgodności z warunkami objęcia mechanizmem Kwoty B. Takie rozeznanie pozwoli lepiej zrozumieć, czy działalność firmy może w przyszłości podlegać uproszczonemu podejściu, a także ułatwi ocenę, czy wdrożenie nowych rozwiązań przyniosłoby rzeczywiste korzyści operacyjne i podatkowe.

Aby skutecznie ocenić, które transakcje oraz profil działalności mogą kwalifikować się do zastosowania Kwoty B, warto dokonać analizy, która pozwoli na identyfikację transakcji, czy spełniają one określone kryteria uproszczonego mechanizmu, a także pomoże ocenić potencjalne korzyści i wyzwania związane z jego wdrożeniem. Proaktywne podejście i wczesna analiza sytuacji pozwolą firmom lepiej przygotować się na nadchodzące zmiany, minimalizując ryzyko niepewności oraz niepotrzebnych kosztów, które mogą wynikać z nieprzygotowania na nowe regulacje.

W przypadku wątpliwości dotyczących praktycznego zastosowania tego mechanizmu, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami. Mamy szerokie doświadczenie we współpracy z klientami międzynarodowymi, w tym z jednostkami dominującymi w Polsce, które z powodzeniem realizują ekspansję na rynki zagraniczne. Współpracujemy również z partnerami w różnych jurysdykcjach na całym świecie. Dzięki temu jesteśmy w stanie pomóc Państwu w analizie możliwości i opłacalności zastosowania Kwoty B, jak i późniejszej implementacji / kalkulacji tego mechanizmu.

#WIĘCEJ informacji o tym, jak możemy pomóc, znajdą państwo na stronie Cen Transferowych MDDP: https://www.mddp.pl/ceny_transferowe/