Wspólność majątkowa małżonków na gruncie VAT – nowe spojrzenie

W dniu 3 kwietnia 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-213/24 (Grzera), który ma istotne znaczenie dla osób, które planują sprzedaż nieruchomości.

W wydanym wyroku TSUE odniósł się po pierwsze do kwestii możliwości uznania
za podatnika VAT osoby fizycznej, która zleciła przygotowanie transakcji sprzedaży nieruchomości profesjonalnemu podmiotowi gospodarczemu, podejmującemu aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami. TSUE orzekł, że „można uznać za podatnika do celów VAT prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą osobę, która sprzedaje grunt stanowiący pierwotnie część jej majątku osobistego, powierzając przygotowanie sprzedaży profesjonalnemu przedsiębiorcy, który jako pełnomocnik tej osoby podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując w celu tej sprzedaży środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców lub usługodawców w rozumieniu tego przepisu”.

Drugą rozpatrywaną przez TSUE kwestią była możliwość uznania ustawowej wspólności majątkowej między małżonkami – współwłaścicielami nieruchomości – za jednego podatnika VAT. W wyroku uznano, że przepisy nie stoją na przeszkodzie, aby małżonków będących współwłaścicielami nieruchomości traktować jako jednego podatnika VAT
w kontekście takiej transakcji, która uprzednio została uznana za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej. Zgodnie z wyrokiem, jeżeli małżonkowie działają wspólnie, dokonując transakcji sprzedaży gruntów należących do wspólności majątkowej, i ponoszą ryzyko gospodarcze związane z tą transakcją, mogą być traktowani jako jeden podatnik VAT.

Konsekwencje na gruncie VAT

Wyrok ten stanowi istotne odejście od dotychczasowej praktyki organów podatkowych
w zakresie opodatkowania sprzedaży m.in. nieruchomości należącej do wspólności majątkowej małżonków. Przedmiotowy wyrok wprowadza nowe podejście, zgodnie
z którym małżonkowie łącznie mogliby być uznani za jednego podatnika VAT. To rozwiązanie może wymagać zmian w krajowych przepisach. Czas pokaże, jak szybko i w jakim kierunku organy podatkowe dostosują swoje działania.