Wykreślenie podatnika z rejestru VAT za uporczywe naruszenie obowiązków podatkowych – stanowisko TSUE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z dnia 3 kwietnia 2025 roku w sprawie C-164/24 odniósł się do kwestii wykreślenia przez organ podatkowy z rejestru VAT podatnika, który uchybił swoim obowiązkom z tytułu podatku VAT, lecz dokonano tego bez zbadania charakteru popełnionych naruszeń i zachowania danego podatnika.

Tło sprawy

Spółka Citylad jako spółka prawa bułgarskiego, zarejestrowana jako podatnik podatku VAT w tym państwie, prowadziła działalność w branży budowlanej.

W wyniku przeprowadzonej kontroli podatkowej bułgarski organ podatkowy podjął decyzję o wykreśleniu spółki z rejestru VAT. Swoją decyzję uzasadnił faktem, że spółka, jako podatnik podatku VAT, systematycznie nie przestrzegała swoich obowiązków wynikających z prawa krajowego, ponieważ nie zapłaciła zadeklarowanego i należnego VAT za łącznie pięć okresów rozliczeniowych. Decyzja została utrzymana w mocy przez organ drugiej instancji. Finalnie sprawa trafiła do sądu administracyjnego, który w toku sprawy powziął wątpliwość co do zgodności przepisów krajowych przewidujących możliwość wykreślenia spółki z rejestru VAT z prawem unijnym, ponieważ dyrektywa VAT nie przewiduje możliwości wyłączenia podatnika z systemu VAT.

Stanowisko TSUE

TSUE w swoim wyroku z dnia 3 kwietnia 2025 roku stwierdził, że „art. 213 ust. 1 akapit pierwszy i art. 273 dyrektywy VAT, a także zasady pewności prawa i proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, które – zgodnie z ich wykładnią dokonaną przez organy podatkowe i sądy krajowe – przewidują możliwość wykreślenia przez właściwy organ podatkowy z rejestru VAT podatnika z tego względu, że uchybił on swoim obowiązkom z tytułu VAT, bez zbadania charakteru popełnionych naruszeń i zachowania danego podatnika”.

Jak zaznaczył, wykreślenie z rejestru VAT przewidzianego w przepisach krajowych
w odniesieniu do podatników, którzy naruszyli swoje obowiązki z tytułu tego podatku bez zbadania charakteru popełnionych naruszeń należy uznać za sankcję zbyt dotkliwą
i niezgodną z zasadami proporcjonalności i pewności prawa.

Komentarz

Omawiany wyrok TSUE, mimo że dotyczy bułgarskich przepisów, powinien stanowić wytyczną dla polskich organów podatkowych przy podejmowaniu decyzji o wykreśleniu podatnika z rejestru czynnych podatników VAT. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreśla konieczność indywidualnej oceny sytuacji podatnika przez organy podatkowe. Wszelkie decyzje, w tym o wykreśleniu z rejestru VAT, powinny opierać się wyłącznie na rzetelnych, obiektywnych i legalnie pozyskanych dowodach. Każda taka decyzja musi być starannie uzasadniona zarówno pod względem prawnym, jak i faktycznym. Automatyczne wykreślenie podatnika na podstawie powierzchownej analizy skutkuje licznymi negatywnymi konsekwencjami podatkowymi.