W Parlamencie trwają prace w sprawie dwóch kluczowych projektów rządowych w zakresie zmian ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych [dalej: ustawy o CIT]: jeden z nich dotyczy m.in. włączenia spółek komandytowych do grona podmiotów podlegających opodatkowaniu CIT, drugi tzw. estońskiego CIT.
Projekt w zakresie tzw. estońskiego CIT reklamowany jest jako nowoczesny sposób opodatkowania, który promuje inwestycje i minimalizuje formalności przy rozliczeniu podatków.
Na czym polega tzw. estoński CIT
Głównym założeniem tej formy opodatkowania jest umożliwienie wybranym podatnikom CIT, spełniającym określone ustawowo warunki, odprowadzania podatku dochodowego od osób prawnych dopiero w momencie wypłaty zysków na rzecz swoich wspólników np. w formie dywidendy.
W odróżnieniu od klasycznego modelu, gdzie spółka kapitałowa musi zapłacić podatek od osiągniętego dochodu na bieżąco, niezależnie od tego, na jaki cel ten zysk przeznaczy, w proponowanym systemie
podatek nie zostanie odprowadzony, dopóki zyski pozostają w spółce (i są przeznaczane na jej dalszy rozwój oraz inwestycje). W konsekwencji, podatnicy korzystający z tzw. estońskiego CIT nie będą musieli opłacać podatku CIT ani w formie zaliczek (miesięcznych lub kwartalnych) w trakcie całego roku, ani na koniec roku, tak długo jak nie wypłacają dywidendy.
Projekt zakłada wprowadzenie dwóch alternatywnych systemów podatkowych estońskiego CIT, które umożliwią opodatkowanie zysków podatkiem dochodowym w momencie podziału tego zysku:
- ryczałt od spółek kapitałowych – zakłada odejście od klasycznych zasad, gdzie opodatkowaniu podlega dochód rozumiany jako różnica pomiędzy przychodami podatkowymi a kosztami uzyskania przychodów na rzecz opodatkowania wyniku bilansowego.
- rachunek inwestycyjny w spółce kapitałowej – zakłada kumulowanie środków na cele inwestycyjne z możliwością zaliczenia odpisów dokonywanych na utworzony w tym celu fundusz do kosztów uzyskania przychodów.
Nowy reżim opodatkowania ma być wybierany na
okresy czteroletnie, przy czym nie jest to sztywny okres, ponieważ możliwa ma być m.in. wcześniejsza rezygnacja z takiej formy opodatkowania.
Jaki podatek przy wypłacie dywidendy
Spółka wybierająca system opodatkowania ryczałtem, zapłaci podatek dochodowy od osób prawnych od dochodu ustalonego na potrzeby rachunkowości, wtedy gdy podzieli zysk poprzez wypłatę do wspólników lub pokrycie straty..
Pojawiają się jednak dodatkowe elementy, które będą musiały być wliczane do podstawy opodatkowania ryczałtem, jak na przykład ukryte/niezrealizowane zyski, wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą albo przychody wynikające z przekształceń podmiotowych.
Stawka ryczałtu wynosić będzie:
– 15% podstawy opodatkowania w przypadku małego podatnika
– 25% podstawy opodatkowania w innych przypadkach.
Stawka ryczałtu od podstawy opodatkowania ustalanej od dochodu z tytułu zysku netto, będzie mogła ulec obniżeniu o 5 punktów procentowych, w sytuacji, gdy spółka poczyni nakłady inwestycyjne o wskazanej przez prawo wysokości.
Po opodatkowaniu tak ustalonego dochodu spółki kapitałowej ryczałtem, wspólnicy – osoby fizyczne – dodatkowo rozliczą swój podatek dochodowy od otrzymanej dywidendy według stawki 19%, przy czym kwotę podatku będzie można pomniejszyć od kwotę stanowiącą od 37% do 71% ilorazu udziału w zysku posiadanego przez danego udziałowca i należnego ryczałtu od zysku, z którego dywidenda jest wypłacana – w zależności od tego, na jakich zasadach ryczałt był rozliczany przez spółkę wypłacającą dywidendę.
Spółka wybierająca system estońskiego CIT w formie funduszu inwestycyjnego zapłaci CIT na zasadach ogólnych czyli 9 lub 19%, w zależności od wielkości podatnika, od dochodu podatkowego, , a wspólnicy 19% PIT of otrzymanej dywidendy .
Dla kogo estoński CIT?
O ile pierwowzór, czyli system obowiązujący w Estonii jest powszechnie obowiązujący, tak w Polsce rozwiązanie polegające na opóźnieniu momentu zapłaty podatku, wydaje się być dedykowane wąskiej grupie podatników.
Z preferencji będą mogły skorzystać tylko
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz
spółki akcyjne. Zauważmy, że grona wybranych wyłączone zostały spółki komandytowo-akcyjne, które przecież także są podatnikami CIT oraz spółki komandytowe, które według innego projektu mają zostać podatnikami CIT.
Wymóg braku powiązań i prosta struktura własnościowa to kolejne wymogi ograniczające zakres podmiotów zainteresowanych. Spółki kapitałowe stosujące estoński CIT będą musiały mieć jako
udziałowców/akcjonariuszy jedynie osoby fizyczne i jednocześnie same
nie będą mogły być wspólnikiem w innej spółce kapitałowej bądź osobowej. Warto przy tym zauważyć, że chociaż same spółki kapitałowe nie mogą kreować powiązań, to mogą to robić ich wspólnicy – osoby fizyczne, ponieważ przepisy nie zakazują posiadania przez nich udziałów, akcji czy ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej lub innej spółce kapitałowej.
Dla wielu podmiotów rozpoczynających działalność z wykorzystaniem tzw. estońskiego CIT trudny może być do spełnienia obowiązek polegający na
zatrudnieniu co najmniej 3 osób fizycznych. Niemniej należy zwrócić uwagę, że na etapie prac w Ministerstwie, dopuszczalną formą zatrudnienia była tylko umowa o pracę – teraz możliwe jest także zatrudnienie na podstawie innej umowy oraz nie od razu 3 osób.
Z nowych rozwiązań nie będą mogły skorzystać m.in. przedsiębiorstwa finansowe i instytucje pożyczkowe, a także podatnicy uzyskujący dochody zwolnione od podatku, osiągane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej lub na podstawie decyzji i wsparciu w ramach Polskiej Strefie Inwestycji.
Limit przychodów
Estoński CIT skierowany jest do tych podatników, których łączne przychody z działalności osiągnięte w poprzednim roku podatkowym lub wartość średnich przychodów z działalności, obliczona na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego, z okresu opodatkowania ryczałtem, nie przekroczyły 100 000 000 zł liczonych z uwzględnieniem kwoty należnego VAT.
Cele inwestycyjne
Zgodnie z ideą zwiększenia poziomu inwestycji w Polsce, projekt przewiduje obowiązek ponoszenia, przez spółki stosujące estoński CIT, nakładów inwestycyjnych m.in. na środki trwałe z grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, czyli różnego rodzaju kotły, maszyny, urządzenia, środki transportu, narzędzia, przyrządy. Z tego wynika, że inwestycje mogą być realizowane jedynie w materialne przedmioty. Projekt bowiem nie przewiduje wśród nakładów inwestycyjnych wydatków związanych z wytworzeniem bądź nabyciem wartości niematerialnych i prawnych.
O planowanych działaniach inwestycyjnych trzeba będzie poinformować urząd skarbowy.
Naruszenie warunków
Za warunkami, które należy spełnić, stoją przepisy przewidujące sankuje za ich naruszenie. Przykładowo, za przekroczenie limitu przychodów wynoszącego 100 milionów złotych, projekt przewiduje „domiar zobowiązania podatkowego”.
Natomiast podatnicy dokonujący odpisów na rachunek inwestycyjny, którzy nie poniosą wydatków na cele inwestycyjne lub poniosą te wydatki w sposób niezgodny z ustawą, będą zobowiązani m.in. do zaliczenia odpisów na rachunek inwestycyjny czy źle dokonanych wydatków do przychodów podlegających opodatkowaniu i utracą prawo do korzystania z tego systemu na co najmniej 36 miesięcy.
Podsumowując, o ile pierwowzór, czyli estoński sposób opodatkowania, jest systemem prostym i przejrzystym, tak polski pomysł na „estoński CIT” jest nad wyraz skomplikowany i przeraża. System zakłada stałe spełnianie szeregu wymogów, które podatnik będzie musiał nieustannie monitorować. Na pewno będzie wiele czynników, które podatnicy będą musieli przeanalizować zanim zgłoszą do urzędu skarbowego informację o korzystaniu z tzw. estońskiego CITu i ocenić korzyść dla spółki z tytułu niepłacenia podatku dochodowego do czasu wypłaty dywidendy.
Trudno też oprzeć się wrażeniu, że „to już przecież było”. I istotnie – zbliżony efekt, tj. opodatkowanie podatkiem dochodowym w momencie dystrybucji, przewidywała swego czasu spółka komandytowo-akcyjna w stosunku do akcjonariusza takiej spółki. Przy czym zastosowanie tego mechanizmu nie wymagało spełnienia wielu tak karkołomnych warunków.
