Koszt odsetek od pożyczki na zakup udziałów można alokować do dochodu z innych źródeł przychodów w CIT – Wyrok NSA

Naczelny Sąd Administracyjny wydał orzeczenie, które może okazać się istotne dla spółek spłacających odsetki od pożyczki zaciągniętej na zakup udziałów lub akcji. Jak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku z 20 lipca 2021 r. (sygnatura II FSK 2627/20), pożyczkodawca – podatnik CIT powinien rozpoznawać odsetki jako koszt pośredni i może alokować koszt do dochodu osiąganego z zysków kapitałowych oraz dochodu z innych źródeł przychodów poprzez zastosowanie klucza przychodowego. Sprawa dotyczyła polskiej spółki będącej producentem i dystrybutorem napojów alkoholowych, która w latach 2009 – 10 nabywała udziały w rosyjskich spółkach prowadzących podobną działalność. Celem nabycia było m.in. wprowadzenie nowych marek do oferty i zwiększenie sprzedaży produktów innych marek na rynku polskim i zagranicznym. Spółka miała dzięki temu osiągać wyższe przychody operacyjne. Spółka sfinansowała zakup zaciągając pożyczki od podmiotu powiązanego, od których spółka spłacała odsetki. W 2018 r. ustawodawca wprowadził podział na źródła dochodu z zysków kapitałowych oraz z innych źródeł, co spowodowało wątpliwości spółki dotyczące tego, do którego źródła przychodów należy alokować koszt odsetkowy. Spółka wystąpiła do Dyrektora KIS z wnioskiem o interpretację, w którym argumentowała, że należy zastosować klucz przychodowy zgodnie z art. 15 ust. 2b w zw. z art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT. 2b. Z przepisów tych wynika, że gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów i nie jest możliwe przypisanie kosztów do konkretnego źródła, to koszty te powinny być alokowane w takim stosunku, w jakim pozostają przychody danego źródła w ogólnej kwocie przychodów. Z tą argumentacją nie zgodził się Dyrektor KIS, który w interpretacji wydanej w 2019 r. stwierdził, że odsetki od pożyczek na nabycie udziałów powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu z zysków kapitałowych. Zdaniem Dyrektora KIS, wynika to z wykładni przepisu art. 7b ustawy o CIT. Przepis ten zalicza przychody z udziału w zyskach osób prawnych (a więc m.in. dywidendy czy przychody ze zbycia udziałów) do przychodów z zysków kapitałowych. W związku z tym, wydatki na nabycie takich udziałów powinny być uznane za koszt w źródle przychodów zyski kapitałowe. Spółka zaskarżyła tę interpretację do WSA w Poznaniu, ten jednak oddalił skargę i zgodził się ze stanowiskiem organu. Zdaniem Sądu, treść przepisu art. 7b ust. 1 ustawy i CIT nie daje podstaw, aby uzależniać jego zastosowanie od celu, w jakim podatnik nabył udziały. WSA nie dostrzegł zatem argumentów za tym, że nabycie udziałów spółek producentów i dystrybutorów innych marek może przyczynić się do osiągania przez wnioskodawcę większych przychodów operacyjnych, np. poprzez zwiększenie obrotu towarowego z tymi spółkami. Te argumenty zauważył jednak NSA w omawianym wyroku. Jak z ustnego uzasadnienia wyroku, Sąd stwierdził, że w praktyce gospodarczej występują pewne rodzaje kosztów, które trudno przypisać do konkretnego przychodu lub źródła przychodów. Dopuszczając możliwość alokacji kosztów za pomocą klucza przychodowego, można uniknąć arbitralnego przyporządkowania kosztów tylko do jednego źródła przychodu. W momencie ponoszenia kosztu nie wiadomo jeszcze, czy udziały zostaną zbyte, czy dojdzie do wypłaty dywidendy z nabytych spółek zależnych, czy nabycie tych spółek przełoży się wyłącznie na zwiększenie przychodów z działalności operacyjnej (np. przez sprzedaż przez spółkę zagranicznych marek na polskim rynku). Może zatem stwierdzić, że nabycie udziałów miało na celu rozwijanie działalności operacyjnej grupy spółki poprzez dokonywanie transakcji handlowych z nabytymi spółkami, a nie tylko dystrybucję dochodu z nabytych spółek zależnych, czy późniejszą sprzedaż tych udziałów z zyskiem. Na pisemne uzasadnienie wyroku NSA przyjdzie nam jeszcze poczekać, z pewnością może ono okazać się interesujące. Warto zauważyć, że wyrok NSA jest jednym z nielicznych orzeczeń sądów administracyjnych, w którym zaprezentowana została podobna wykładnia uwzględniająca gospodarczy cel transakcji nabycia udziałów. We wcześniejszych wyrokach wojewódzkich sądów administracyjnych raczej dominował pogląd (m.in. WSA w Gliwicach, Wrocławiu czy Bydgoszczy), że koszt odsetek na nabycie udziałów powinien być alokowany do źródła przychodów z zysków kapitałowych. Odmienne stanowisko jak do tej pory wyraził WSA w Warszawie w nieprawomocnym wyroku z 2019 r., który również czeka na rozstrzygnięcie przez NSA.