System kaucyjny – które kaucje bez VAT po nowemu, a które z VAT po staremu?

Wraz z uruchomieniem pierwszych systemów kaucyjnych w październiku 2025 r. zaczną obowiązywać nowe regulacje dla opakowań po napojach włączonych do tego systemu i oznaczonych znakiem „KAUCJA”. W dalszym ciągu w obrocie pozostanie wiele opakowań, które bądź to przejściowo, bądź na stałe nie będą objęte systemem kaucyjnym. Będzie to miało istotny wpływ na rozliczanie VAT, a w praktyce może rodzić wiele wątpliwości zarówno wśród pracowników działów księgowych, uczestników systemu kaucyjnego, jak i konsumentów kupujących napoje.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące zmian w systemie kaucyjnym i ich wpływu na VAT.

System kaucyjny 2025 – opakowania objęte i nieobjęte systemem

Choć nowe przepisy wejdą w życie 1 października 2025 r., to nie oznacza to, że tego dnia wszystkie napoje będą dostępne z kaucją. Opakowania wprowadzone do obrotu przed przystąpieniem producenta do systemu (czyli przed podpisaniem umowy z operatorem i oznaczeniem opakowania znakiem „KAUCJA”) nie będą objęte nowymi regulacjami.

Na sklepowych półkach mogą więc jednocześnie znajdować się te same napoje – jedne w opakowaniach z oznaczeniem systemu kaucyjnego, inne bez. Tylko opakowania ze znakiem kaucji będą objęte nowymi zasadami, w tym obowiązkiem pobierania kaucji, która nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT.

VAT a kaucje: jak będą rozliczane?

Kaucje w systemie kaucyjnym – bez VAT

Nowe przepisy przewidują, że:

• Kaucja pobierana przy sprzedaży napojów w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym nie podlega VAT – ani na etapie sprzedaży detalicznej, ani hurtowej.
• Zwrot kaucji w punktach zbiórki (w sklepach lub dedykowanych punktach) również nie będzie objęty VAT.
• Kwota kaucji podana na etykiecie powinna być w całości zwracana konsumentowi, bez potrąceń z tytułu podatku.

Rozliczenia między sklepami a operatorem systemu

Sklepy:

• przekazują pobrane kaucje operatorowi systemu, zgodnie z zawartą umową,
• otrzymują środki na wypłatę zwrotów kaucji, jeżeli prowadzą punkt zbiórki,
• nie wystawiają faktur VAT z tytułu rozliczenia kaucji – przekazywane środki nie podlegają opodatkowaniu.

Operator, który odbiera opakowania, jest zobowiązany do zwrotu kaucji prowadzącemu punkt zbiórki.

Kaucje poza systemem – stare zasady nadal obowiązują

Nie wszystkie kaucje będą objęte nowym systemem. Przykładem są:

• butelki szklane zwrotne z prywatnych systemów kaucyjnych (np. niektóre browary),
• opakowania transportowe, takie jak palety czy skrzynki.

W tych przypadkach nadal obowiązują obecne przepisy VAT, co oznacza, że:

• jeżeli opakowanie nie zostanie zwrócone w ciągu 60 dni (lub innego terminu wynikającego z umowy), należy naliczyć VAT od zatrzymanej kaucji,
• obowiązek ten dotyczy szerokiego grona firm, nie tylko uczestników systemu kaucyjnego.

Podsumowanie – VAT w systemie kaucyjnym 2025

Wprowadzenie ogólnokrajowego systemu kaucyjnego to duża zmiana, która wymaga dostosowania się do nowych obowiązków w zakresie oznaczania opakowań, pobierania i rozliczania kaucji. Zwolnienie kaucji z VAT w nowym systemie ułatwi rozliczenia, ale równoległe funkcjonowanie „starych” i „nowych” zasad może początkowo powodować zamieszanie – zarówno w księgowości, jak i w punktach sprzedaży.

Warto już teraz przygotować się na nadchodzące zmiany, analizując procedury księgowe, zawierając odpowiednie umowy z operatorami systemów oraz szkoląc personel.

***

Dowiedz się #WIĘCEJ na temat naszego doradztwa w zakresie systemu kaucyjnego >> https://www.mddp.pl/system-kaucyjny/.