W przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. zmianie uległy definicje metod cen transferowych. Chociaż większość zmian polega na uproszczeniu i doprecyzowaniu definicji, pojawiły się również zmiany istotniejsze.

Zgodnie z przepisami i praktyką w zakresie cen transferowych, podatnik może stosować inną metodę do ustalenia ceny w transakcji, a inną do weryfikacji jej rynkowości poprzez analizę danych porównawczych. W nowych przepisach wskazano metody weryfikacji cen transferowych, obejmujące pięć znanych podatnikom z poprzednich przepisów oraz z Wytycznych OECD metod:

• porównywalnej ceny niekontrolowanej (PCN),
• ceny odprzedaży,
• koszt plus,
• marży transakcyjnej netto (TNMM),
• podziału zysku.

Po raz pierwszy przepisy wprost dopuszczają stosowanie również innych metod. W przepisach uwzględniono także zasady stosowania technik wyceny (tzw. „szósta metoda”). Definicje i wskazówki dotyczące zastosowanie szóstej metody przedstawimy Państwu w oddzielnym wpisie.

Celem zmian definicji metod cen transferowych było zapewnienie ich spójności z Wytycznymi OECD, a także zwiększenie ich czytelności i przejrzystości. Zgodnie z uzasadnieniem do zmian, modyfikacja definicji ma sprawić, że podmioty będą wiedziały, kiedy należy daną metodę stosować oraz co w ramach niej należy skalkulować i do czego porównać. Zrezygnowano z podziału metod na metody podstawowe oraz metody zysku transakcyjnego. Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany w zakresie definicji metod.

PCN

Definicja tej metody nie uległa zmianie, jednak Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu doprecyzowało, że pod pojęciem „ceny” należy rozumieć nie tylko wielkość wyrażoną w jednostkach pieniężnych. Może to być na przykład również cena określona jako procent danej bazy (np. prowizja).

Metoda ceny odprzedaży

Skrócono definicję i wskazano, że metoda ta może być stosowana w przypadku transakcji, w których podmiot powiązany nabywa dobra lub usługi od podmiotu powiązanego i dokonuje ich dalszej odprzedaży do podmiotu niezależnego. Uproszczono opis zasady, w myśl której marża ceny odprzedaży powinna zapewnić podmiotowi odprzedającemu pokrycie jego kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych z odprzedażą przedmiotu transakcji, a także zapewnić mu odpowiedni zysk. Pojęcie „wydatek” zastąpiono pojęciem „koszt”. Zrezygnowano z zapisu, że marża ceny odprzedaży nie obejmuje kosztów ogólnych zarządu, jednak w uzasadnieniu podkreślono, że koszty bezpośrednie i pośrednie związane z odprzedażą nie uwzględniają tych kosztów.

Metoda koszt plus

Z uwagi na powszechnie użycie nazwy „metoda koszt plus”, zrezygnowano z terminu „metoda rozsądnej marży”. Zmianie uległo również określenie bazy kosztowej dla tej metody poprzez rezygnację z zastrzeżenia, że baza kosztowa nie obejmuje kosztów ogólnych zarządu. Doprecyzowano, że bazę kosztową stanowić mogą albo tylko koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem lub nabyciem przedmiotu transakcji, jak również koszty bezpośrednie i pośrednie, podczas gdy wcześniej wskazywano wyłącznie na sumę kosztów bezpośrednich i pośrednich. Modyfikacja definicji umożliwia również wskazanie rodzajów transakcji, w których można zastosować tę metodę. Są to transakcje, w których podmiot sprzedaje na rzecz podmiotów powiązanych dobra lub usługi wytworzone we własnym zakresie lub nabyte od innych dostawców.

Wskazówkę do przeprowadzania analiz porównawczych stanowi zapis, że w przypadku porównania wewnętrznego baza kosztowa w transakcji analizowanej oraz w transakcji uznanej za porównywalną musi być identyczna, natomiast w przypadku porównania zewnętrznego baza kosztowa badana w ramach analizy powinna być porównywalna do bazy kosztowej w analizowanej transakcji. Zgodnie z nowymi przepisami, koszty ogólnego zarządu stanowią koszty pośrednie i mogą zostać uwzględnione w bazie kosztowej, jeżeli są one związane z transakcją.

TNMM

Wprowadzono pojęcie „wskaźnika finansowego”, który odzwierciedlać ma relację marży zysku netto do odpowiedniej bazy. Doprecyzowano, że bazę tę stanowić mogą w szczególności, koszty, przychody i aktywa oraz elementy kosztów, przychodów i aktywów. Zrezygnowano z zapisu dotyczącego alokacji kosztów ogólnego zarządu przy uwzględnieniu proporcji przychodu z transakcji w przychodach ogółem i zamiast tego wskazano, że alokacji kosztów ogólnego zarządu należy dokonać przy wykorzystaniu klucza, który najlepiej odzwierciedla proces tworzenia wartości w transakcji.

Metoda podziału zysku

Doprecyzowano, że zysk podmiotów powiązanych określa się z uwzględnieniem pełnionych przez nie funkcji, ponoszonych ryzyk i angażowanych aktywów. Zrezygnowano z definicji „analizy rezydualnej” oraz „analizy udziału” z uwagi na szerokość zagadnienia i zapowiedziano, że wskazówki dotyczące stosowania tych analiz znajdą się w objaśnieniach Ministerstwa Finansów.

Dokonując oceny zmian, za najbardziej znaczącą zmianę można uznać możliwość stosowania metody koszt plus w stosunku do bazy kosztowej uwzględniającej koszty ogólnego zarządu, tj. koszty związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem, jako całością, takie jak koszty zarządu czy utrzymania jednostek organizacyjnych o charakterze ogólnozakładowym. Do tej pory brak tych kosztów stanowił zasadniczą różnicę pomiędzy metodą koszt plus i TNMM i powodował praktyczne trudności w zakresie zastosowania metody koszt plus z uwagi na brak odpowiednich danych w zewnętrznych bazach.

Zmiany w zakresie definicji poszczególnych metod należy ocenić pozytywnie, ponieważ niwelują one niektóre różnice w stosunku do definicji z Wytycznych OECD. Ponadto definicje zostały sformułowane w bardziej przejrzysty sposób, z uwzględnieniem dostępnych dla podatnika danych do przeprowadzenia analizy.