Przedsiębiorcy pod rosnącą presją - raport MDDP i Konfederacji Lewiatan wskazuje na niełatwe relacje z organami podatkowymi

Firma doradztwa podatkowego MDDP opublikowała raport pt. „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025” opracowany we współpracy z Konfederacją Lewiatan. Dokument analizuje działania kontrolne organów podatkowych w latach 2019-2024 oraz diagnozuje aktualne relacje między administracją skarbową a przedsiębiorcami.

Z raportu wynika, że działania kontrolne organów podatkowych są na porządku dziennym. W ostatnich latach znacząco wzrosła liczba kontroli celno-skarbowych – w 2019 r. stanowiły one zaledwie ok. 12% wszystkich kontroli, a w 2024 r. już ponad 38%. W latach 2019-2024 łącznie przeprowadzono  117,5 tys. kontroli. To oznacza, że codziennie w Polsce otwierało się średnio 77 kontroli.

„Obserwujemy, że kontrole celno-skarbowe wypierają tradycyjne kontrole podatkowe. Jednak najbardziej popularne są czynności sprawdzające, które z jednej strony pozwalają na szybsze sprawdzenie rozliczeń podatników, ale z drugiej strony mogą zapewniać podatnikom mniejszą ochronę.” – komentuje Jakub Warnieło, doradca podatkowy i szef zespołu postępowań podatkowych i sądowych w MDDP.

Najczęściej kontrolowanym podatkiem niezmiennie pozostaje VAT – odpowiada za 81% całkowitych uszczupleń w kontrolach podatkowych oraz 61,5% w celno-skarbowych. W samych kontrolach celno-skarbowych średnia wartość zaległości wynosiła ponad 1 mln zł, natomiast dla podatkowych – ok. 195 tys. zł.

Zaskakujące są dane dotyczące skuteczności prowadzonych kontroli. W 2024 r. aż 98 na 100 zakończonych kontroli podatkowych skutkowało wykryciem nieprawidłowości. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku kontroli celno-skarbowych (94%). To rodzi pytanie, czy organy podatkowe tak dobrze typują podatników do kontroli, czy też jednak zasadą jest, że każda kontrola „musi” skończyć się stwierdzeniem błędów.

Niepokój budzi również długość trwania kontroli. W 2024 r. kontrole celno-skarbowe trwały średnio 332 dni, a podatkowe – 113 dni. To zdecydowanie dłużej niż przewidują przepisy. Co więcej, tylko w 1 na 10 przypadków podatnik został uprzednio poinformowany o planowanej kontroli podatkowej (choć powinno być to zasadą).

Raport wskazuje również na rosnącą liczbę decyzji zabezpieczających – w latach 2019-2024 wydano ich łącznie 3 494, zabezpieczając zobowiązania podatkowe o łącznej wartości blisko 8,8 mld zł. Zdecydowana większość z nich dotyczy zaległości w VAT.

„Przedsiębiorcy oczekują sprawiedliwego i przejrzystego traktowania. Celem naszego raportu jest zachęcenie do konstruktywnego dialogu przedsiębiorców z administracją skarbową” – podkreśla Przemysław Pruszyński, Dyrektor Departamentu Podatkowego Konfederacji Lewiatan.

Raport zawiera zestaw rekomendacji mających na celu poprawę relacji podatników z fiskusem. Autorzy publikacji podkreślają w swoim opracowaniu potrzebę równowagi pomiędzy skutecznością kontroli a ochroną praw przedsiębiorców.