Stany Zjednoczone Ameryki nie wejdą do reżimu GloBE

W prezydenckim memorandum (z 20 stycznia 2025 r.) skierowanym do Sekretarza Skarbu oraz Stałego Przedstawiciela USA przy OECD Sz 20.01.2025 r. wynika, że USA wychodzą z Globalnej Umowy Podatkowej (ang. Global Tax Deal). Tym samym system GloBE nie zacznie obowiązywać w USA. Czy to oznacza, że system GloBE przestaje być systemem globalnym? 

W Sekcji 1 memorandum znalazło się wskazanie, że Sekretarz Skarbu i Stały Przedstawiciel USA przy OECD powiadomią OECD, że wszelkie zobowiązania podjęte przez poprzednią administrację – w imieniu Stanów Zjednoczonych – w odniesieniu do Globalnej Umowy Podatkowej nie mają mocy ani skutku w Stanach Zjednoczonych bez aktu Kongresu przyjmującego odpowiednie postanowienia Globalnej Umowy Podatkowej. Sekretarz Skarbu i Przedstawiciel Handlowy USA podejmą wszelkie dodatkowe kroki, aby zaimplementować ustalenia zawarte w memorandum. 

Skutki wyjścia USA z reżimu GloBE 

Z uwagi na skalę amerykańskich inwestycji poza USA, można twierdzić, że system przestaje być globalny. Jednocześnie państwa członkowskie UE, Wielka Brytania, Kanada, Japonia czy Australia stają przed dylematem w jaki sposób podejść do zlokalizowanych w tych krajach spółek zależnych od amerykańskich korporacji. Przecież one będą podlegać lokalnym podatkom wyrównawczym, jeżeli w danym kraju wprowadzono ten podatek a spółki zależne w danym kraju osiągają ETR poniżej 15%. 

Dodatkowo, stosowanie zasady Undertaxed Profits Rule będzie się wiązać z koniecznością opodatkowania podatkiem od niedostatecznie opodatkowanych zysków – np. w sytuacji, gdy jednostka dominująca najwyższego szczebla byłaby zlokalizowana w USA, gdzie nie będzie obowiązywać kwalifikowana zasada włączenia dochodu do opodatkowania albo USA zostaną uznane za jurysdykcję o niskim poziomie opodatkowania (a jednocześnie UPE nie podlega kwalifikowanej IIR). 

Reakcja USA na podatek wyrównawczy 

Co istotne, zastosowanie opodatkowania wyrównawczego (np. w sytuacji opisanej powyżej) będzie się najprawdopodobniej wiązać z odpowiednią reakcją strony amerykańskiej. W tym celu – w treści prezydenckiego memorandum (w sekcji 2) – znalazło się polecenie dla Sekretarza Skarbu, aby ten w porozumieniu z Przedstawicielem Handlowym USA: 

1. zweryfikował, czy jakiekolwiek kraje nie przestrzegają postanowień umów podatkowych zawartych z USA lub czy obowiązują lub mogą zostać wprowadzone przepisy podatkowe, które są eksterytorialne lub nieproporcjonalnie wpływają na amerykańskie firmy, oraz 

1. opracował i przedstawił (w ciągu 60 dni) Prezydentowi USA – za pośrednictwem Asystenta Prezydenta ds. Polityki Gospodarczej – listę możliwych do zastosowania środków ochronnych lub innych działań, które Stany Zjednoczone powinny przyjąć lub podjąć w odpowiedzi na zidentyfikowane (i) nieprzestrzeganie umów podatkowych lub (ii) przepisy podatkowe godzące w interesy amerykańskich firm. 

Co dalej z GloBE? 

W naszej ocenie fakt obowiązywania przepisów implementujących zasadę UTPR m.in. w ustawie z 6 listopada 2024 r. o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych może nie zostać bez odpowiedzi ze strony administracji amerykańskiej. Jako że ustawa GloBE stanowi implementację Dyrektywy 2523/2022 (przewidującej zasadę UTPR) a zatem podobny problem dotyczy pozostałych państw członkowskich UE, należy się spodziewać pilnej reakcji UE. Pytanie, czy UE może sobie pozwolić na przyjęcie konfrontacyjnego podejścia wobec USA – czy też konieczne jest pilne dostosowanie systemu GloBE (w ujęciu europejskim) do nowych realiów, czy wręcz czasowe zawieszenie tego systemu jako niemającego (bez USA) już charakteru globalnego, lecz jedynie lokalny?