Fundacje rodzinne – wkrótce również w Polsce

Wiele świetnie prosperujących biznesów, założonych w poprzednich dekadach, dziś stoi przed wyzwaniem wymiany pokoleniowej. Instrumenty dostępne w Polsce wydają się być niewystarczające – szczególnie dla tych osób, które chcą zapewnić swoim firmom wielopokoleniowe przetrwanie. Niedostosowanie w tym zakresie polskiego systemu prawnego dotyczy przede wszystkim średnich i dużych przedsiębiorstw z uwagi na fakt, że są one prowadzone zwykle w innej formule niż jednoosobowa działalność gospodarcza czy spółka cywilna, co oznacza, że obowiązująca od niedawna ustawa o zarządzie sukcesyjnym ich nie dotyczy. W konsekwencji, przedsiębiorcy najczęściej decydują się na powszechnie znane mechanizmy – darowiznę lub spadkobranie. Wybór tej formy przekazania firmy obarczony jest jednak dużym ryzykiem pojawienia się sporów pomiędzy następcami prawnymi i innymi członkami rodziny, które niejednokrotnie prowadzą do wyprzedaży składników majątku firmy. Rozwiązaniem tych problemów może być wprowadzenie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji – fundacji rodzinnej. Jest ona znana w zagranicznych jurysdykcjach jako narzędzie planowania sukcesji przedsiębiorstwa zapewniające ciągłość i ochronę przed rozdrobnieniem czy utratą majątku firmy w przyszłości. Pierwsze kroki w zakresie uregulowania fundacji rodzinnych w Polsce zostały podjęte. Projekt ustawy regulujący zasady jej tworzenia i funkcjonowania został formalnie wpisany 12 stycznia 2021 r. do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Oznacza to, że już wkrótce treść projektu zostanie opublikowana i rozpoczną się konsultacje społeczne. Rada Ministrów planuje przyjąć projekt ustawy w II kwartale 2021 r. Na tym etapie zakłada się, że fundacja rodzinna będzie miała status osoby prawnej, a jej utworzenie będzie wymagało sporządzenia przez notariusza aktu założycielskiego albo testamentu. Fundacja będzie funkcjonowała na zasadach przyjętych przez przedsiębiorcę (fundatora) w statucie i będzie zarządzała majątkiem – planuje się, że będzie to fundusz operatywny w wysokości co najmniej 100 000 zł. Status beneficjenta fundacji rodzinnej będzie mógł być przyznany osobom fizycznym lub organizacjom pożytku publicznego. Należy jednak podkreślić, że z oceną proponowanych rozwiązań legislacyjnych musimy się wstrzymać do czasu opublikowania treści całego projektu ustawy. Jednak już dziś możemy wskazać, że powodzenie tego projektu będzie głównie zależało od rozstrzygnięcia najbardziej spornych kwestii tj. prawa do zachowku i opodatkowania transferów w fundacji rodzinnej. Nie bez znaczenia są zatem rozwiązania przewidujące rozwiązania podatkowe dla podatników czyniące planowane koncepcje wartym rozważenia.