Podatnik ma prawo do zwrotu nadpłaconego VAT pod warunkiem, że nie prowadzi to do bezpodstawnego wzbogacenia – wyrok TSUE

Spór polskiego podatnika z organami

21 marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej[1] wydał wyrok w sprawie polskiego podatnika prowadzącego działalność usług rekreacyjnych. W latach 2012-2014 Spółka wystawiła paragony dokumentujące sprzedaż wejściówek na teren obiektu sportowego, stosując stawkę VAT 23%. Następnie, na podstawie nowego stanowiska organów podatkowych co do możliwości stosowania stawki preferencyjnej 8% na tego typu usługi, Spółka postanowiła skorygować złożone deklaracje i odzyskać nadpłacony podatek VAT.

Wniosek Spółki o zwrot podatku spotkał się z negatywnym rozpatrzeniem ze strony urzędu. Naczelnik Urzędu Skarbowego oraz Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy zgodnie stwierdzili, że dopóki dokument potwierdzający sprzedaż nie zostanie skorygowany, podatnik nie ma prawa dokonać korekty deklaracji. Tymczasem Spółka nie mogła wystawić faktur korygujących sprzedaż opodatkowaną stawką 23% ze względu na udokumentowanie tej sprzedaży jedynie paragonami fiskalnymi.

Inne zdanie na ten temat miał WSA – sąd uznał, że brak wystawienia faktur VAT przez sprzedawcę nie odbiera mu możliwości skorygowania sprzedaży, bowiem sprzedaż udokumentowana paragonami jest zapisana w pamięci kasy fiskalnej, która daje możliwość wiarygodnego odczytu dowodów transakcji.

Wyrok TSUE

Trybunał zakwestionował praktykę polskich organów podatkowych argumentując, że brak prawa do korekty sprzedaży w sytuacji, gdy działalność podatnika nie wiąże się z wystawianiem przez niego faktur, ale wydawaniem samych paragonów, narusza zasadę skuteczności.

TSUE podkreślił również zasadę neutralności podatkowej i odzwierciedlającą ją zasadę równego traktowania, która w omawianej sprawie mogłaby zostać naruszona w przypadku nierównych cen (stawek podatku) pomiędzy konkurencyjnymi przedsiębiorstwami.

W sytuacji gdy podatnik zastosował błędną stawkę VAT na swoją niekorzyść, ma prawo do skorygowania deklaracji i ubiegania się o zwrot nadpłaconego podatku. Należy jednak pamiętać, że organ może podnieść zarzut bezpodstawnego wzbogacenia, gdy po przeprowadzonej analizie ekonomicznej podatnika stwierdzi, że ciężar finansowy podatku nienależnie pobranego został w całości zneutralizowany.

Podsumowanie

TSUE nie przekreśla szansy podatnika na odzyskanie nadpłaconego podatku. Jednak ocena, czy dochodzi do bezpodstawnego wzbogacenia i neutralizacji ciężaru podatkowego, może być nie lada wyzwaniem. Z niecierpliwością czekamy na stanowisko NSA w tym zakresie.

***

[1] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 21 marca 2024 r. C-606/22