Firmy: co z VAT od 40 zł za goszczenie Ukraińców

Domaganie się podatku od pomocy Ukraińcom byłoby wizerunkową porażką fiskusa, jednak eksperci zastanawiają się jak podejść do tej kwestii Wątpliwości pojawiają się w związku z art. 13 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583; ost. zm. Dz.U. poz. 683). Zgodnie z tym przepisem podmiotowi, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi w ich ojczyźnie, może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu. Część podatników i obsługujących ich biur zastanawia się, czy w związku z uzyskaniem tego świadczenia przedsiębiorca powinien rozliczyć VAT bądź opodatkować nieodpłatne świadczenie usług noclegowych oraz nieodpłatne świadczenie usług związanych z wyżywieniem.

Janina Fornalik, doradca podatkowy i partner w Zespole VAT MDDP:

Skutki VAT nieodpłatnego świadczenia usług w ramach pomocy dla obywateli Ukrainy należy rozpatrywać pod kątem dwóch aspektów – (1) czy świadczenia pieniężne otrzymywane przez przedsiębiorców w związku z tymi działaniami powinny stanowić podstawę opodatkowania VAT jako dopłata mająca bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług, bądź ewentualnie jako płatność za usługi otrzymana od osoby trzeciej (art. 29a ust. 1 ustawy o VAT), oraz (2) czy samo nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT (art. 8 ust. 2 ustawy o VAT).

Chociaż interpretacja przepisów w kontekście tych zagadnień nie jest całkowicie jednoznaczna, w mojej ocenie odpowiedź na obydwa pytania powinna być negatywna. Świadczenia pieniężne otrzymywane przez firmy, które zapewniają Ukraińcom noclegi lub wyżywienie nie mają związku z ceną usług, gdyż taka cena w ogóle nie jest określona. Nie stanowią one również wynagrodzenia za usługi płaconego przez osobę trzecią (gminę), ponieważ mają jedynie na celu pokrycie części kosztów ponoszonych przez podatników w związku z udzielaną pomocą. Mają więc charakter dopłaty do kosztów, która pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT. Świadczy o tym chociażby ryczałtowa kwota świadczenia (40 zł za osobę dziennie), która może być dodatkowo podwyższona przez wojewodę.

Również samo świadczenie nieodpłatnie usług nie powinno w tym przypadku podlegać opodatkowaniu VAT, ponieważ są to usługi świadczone na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika w ramach szeroko rozumianej społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. CSR – Corporate Social Responsibility). Firma buduje w ten sposób pozytywny wizerunek wśród klientów, co pośrednio wpływa na zwiększenie jej sprzedaży. Jednocześnie podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT od ponoszonych na te cele wydatków, oczywiście pod warunkiem, że prowadzi działalność opodatkowaną VAT. Dobrze byłoby, gdyby taka wykładnia przepisów została potwierdzona przez resort finansów w formie objaśnień podatkowych lub interpretacji ogólnej, co z pewnością dałoby firmom większą pewność prawa, a tym samym zachętę do podejmowania tego typu działań pomocowych.

Stawka 0% VAT na pomoc dla Ukrainy – rozwiązanie niedoskonałe, ale niezbędne

Mamy pierwsze (bo mam nadzieję, że nie ostatnie) rozwiązanie wprowadzające preferencję w VAT – polegającą na możliwości zastosowania stawki  0% na nieodpłatne dostawy towarów i nieodpłatne świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków wojny w Ukrainie[1]. Zacznijmy od tego, że największą i prawdziwą wartością tej nowelizacji jest fakt, że się ukazała  i że stało się to naprawdę szybko. Ma swoje słabości, w mojej ocenie dość istotne, niektóre z nich wskażę poniżej – ale to w gruncie rzeczy mniej…

Fiskus musi określić, gdzie i jak rozliczać uchodźców

– Dziś, gdy uchodźcy nie wiedzą, jak długo zostaną w Polsce, sensowne byłoby zawieszenie lub zniesienie obowiązku poboru podatku z ograniczeniem kwoty przychodu lub bez przynajmniej do końca 2022 roku – taką propozycję co do podatku od zleceń wykonywanych przez nierezydentów przedstawia Anna Misiak, doradca podatkowy, partner w MDDP. Zauważa ona, że przy tej okazji można by też stworzyć podatkowe zachęty dla wojennych imigrantów do pozostania w Polsce na dłużej, a tym samym uczynienia z nich „stałych” rezydentów podatkowych i wyjaśnieniu wątpliwości wokół tego, gdzie mają rozliczać podatek dochodowy.

– Można odpowiednio zmodyfikować obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. przepisy ustawy o PIT zachęcające do osiedlania się w Polsce – proponuje ekspertka. Chodzi o zawarte w tzw. Polskim Ładzie reguły zwalniające z podatku dochody do 85 528 zł rocznie przez cztery lata. Przewidziane są dla obywateli UE, osób posiadających Kartę Polaka oraz obywateli kilku innych państw.

– Niestety, na tej ustawowej liście nie ma Ukrainy. W obecnej sytuacji naturalne byłoby rozszerzenie tej ulgi także na obywateli ukraińskich. Może się bowiem okazać, że przynajmniej niektórzy z nich zechcą zamieszkać poza swoją ojczyzną. Taka ulga byłaby dodatkową zachętą, by na miejsce stałego pobytu wybrać Polskę, a nie inne kraje – proponuje Anna Misiak. Dodaje, że pozwoliłoby to wyłączyć z opodatkowania dochody z umowy o pracę, umów zlecenia, a nawet działalności gospodarczej.

Pomoc finansowa dla pracowników z Ukrainy – skutki w PIT. Czy przepisy podatkowe są dostosowane do dzisiejszych wyzwań?

Sytuacja w Ukrainie spowodowała bezprecedensowy napływ uchodźców do Polski. Osoby przybywające do naszego kraju stoją w wielokilometrowych kolejkach, starając się przekroczyć granicę samochodem bądź pieszo. W związku z wyjątkową sytuacją, podjęto także wyjątkowe środki, by zaadresować problemy związane choćby z legalnym przekroczeniem polskiej granicy czy też legalizacją pobytu w Polsce setek tysięcy uchodźców. I w tym zakresie spodziewane są również konkretne rozwiązania legislacyjne. Wielu przedsiębiorców wdraża programy wsparcia…

Polski system podatkowy nie wspiera w sposób szczególny pomocy dla ofiar wojny

Nie każda pomoc dla Ukrainy wiąże się z zachętami podatkowymi. Wprost przeciwnie, niektóre działania mogą nieść za sobą wątpliwości. Chociaż podatki są jednym z ostatnich czynników motywujących pomoc, nie można ich nie brać pod uwagę, w szczególności jeżeli pomoc jest udzielana przez przedsiębiorcę, który musi wszystkie zdarzenia ująć w rozliczeniach podatkowych – pisze Magdalena Zamoyska, doradca podatkowy i partner w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

Pomoc Ukrainie to zabezpieczenie źródła przychodu

Po dwóch latach od wybuchu epidemii COVID-19 powracają zadawane ówcześnie pytania, czy w sytuacji nadzwyczajnej poniesione przez podatników straty tą sytuacją wywołane czy też – z drugiej strony – środki przeznaczone na zwalczanie czy zapobieganie skutkom takiej nadzwyczajnej sytuacji mogą stanowić koszty podatkowe.  Sytuacja dzisiaj jest całkowicie inna, jakkolwiek pewne mechanizmy pozostały te same. Podatnicy organizują zbiórki, kupują leki, ubrania, żywność z przeznaczeniem dla walczącej Ukrainy oraz uchodźców.…