Ministerstwo Finansów zapowiada zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnej od 2026 roku

8 sierpnia 2025 roku przedstawiciele Ministerstwa Finansów i Gospodarki zapowiedzieli  zwiększenie opodatkowania fundacji rodzinnych.

Zgodnie z deklaracjami MF, celem projektowanych regulacji jest ograniczenie wykorzystywania fundacji rodzinnych do tzw. „agresywnej optymalizacji podatkowej”. Proponowane zmiany  będą miały konsekwencje dla wszystkich fundacji rodzinnych, ich fundatorów i beneficjentów.

Tło zmian

Pierwsze komunikaty przedstawicieli MF dotyczące konieczności zmian w opodatkowaniu fundacji rodzinnych pojawiły się jeszcze w 2024 roku. W sierpniu ubiegłego roku przedstawiono kierunek zmian. Pomimo że treść projektu ustawy nie została wówczas opublikowana, na stronie Rady Ministrów wskazano, że planowane przepisy miały wprowadzać zmiany uszczelniające regulacje dotyczące opodatkowania fundacji rodzinnej, a także poszerzać podstawę obliczenia daniny solidarnościowej o świadczenia beneficjentów otrzymane z fundacji rodzinnej.

Proponowane przez MF zmiany spotkały się z krytyką środowiska prawniczego oraz przedstawicieli firm rodzinnych. Podnoszono, że zmiana przepisów zaledwie rok po wejściu w życie ustawy o fundacji rodzinnej narusza zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa.

Zakres zmian zapowiedzianych w sierpniu 2025 roku

Ministerstwo zapowiedziało wprowadzenie do obowiązujących przepisów następujących zmian:

1. Wprowadzenie 3 letniego wyłączenia z odroczenia opodatkowania przychodów z tytułu zbycia składników majątku wniesionych czy przekazanych do fundacji rodzinnej – w trakcie tego okresu przychody ze zbycia składników majątku wniesionych do fundacji rodzinnej mają być opodatkowane już w momencie sprzedaży, a nie dopiero przy wypłacie świadczeń na rzecz beneficjentów.
2. Objęcie fundacji rodzinnej opodatkowaniem z tytułu udziału w kontrolowanej jednostce zagranicznej (CFC) – dotychczas fundacja rodzinna nie podlegała temu podatkowi.
3. Doprecyzowanie zasad opodatkowania fundacji rodzinnej od posiadania przez nią udziału w zagranicznej spółce transparentnej podatkowo – zagadnienie to było przedmiotem wielu kontrowersji w orzecznictwie, organy podatkowe konsekwentnie stały na stanowisku, że fundacja rodzinna nie może przystępować do zagranicznych podmiotów transparentnych podatkowo.
4. Wyłączenie ze zwolnienia podatkowego przychodów z najmu krótkoterminowego – to zagadnienie również jest przedmiotem toczących się postępowań przed sądami administracyjnymi, które konsekwentnie uchylają interpretacje indywidualne Dyrektora KIS, zgodnie z którymi najem krótkoterminowy nie mieści się w zakresie dozwolonej działalności gospodarczej fundacji rodzinnej.

Nie jest planowane objęcie świadczeń uzyskiwanych przez beneficjentów fundacji rodzinnej daniną solidarnościową.

Od kiedy będą obowiązywać zapowiadane zmiany?

Planowany termin wejścia w życie nowych przepisów to 1 stycznia 2026 roku. Zmiany mają dotyczyć wyłącznie czynności dokonanych po tej dacie, co oznacza, że nie będą działały wstecz.

Komentarz do proponowanych zmian

Proponowane zmiany podwyższą opodatkowanie, dlatego oceniamy je negatywnie. Fundatorzy projektujący od dawna swoje fundacje rodzinne w określony sposób, w określonym otoczeniu prawnym i którzy już utworzyli fundacje, mogą poczuć się oszukani – o ile nie zostaną objęci w sposób szczególny przepisami przejściowymi.

Kluczową zmianą jest wprowadzenie 3-letniego okresu, w trakcie którego przychód ze sprzedaży majątku wniesionego do fundacji rodzinnej nie będzie objęty zwolnieniem podatkowym do czasu wypłaty świadczenia na rzecz beneficjentów.

Regulacja ta ma na celu przeciwdziałanie tzw. „transakcyjnemu” wykorzystywaniu fundacji rodzinnej w sposób sprzeczny z celem ustawy, polegającemu na wniesieniu do niej majątku (np. udziałów), a następnie jego szybkiej sprzedaży i wypłacie uzyskanych środków na rzecz beneficjentów, co wiązało się z uzyskaniem korzyści podatkowej.

Wprowadzenie arbitralnego, 3-letniego okresu „karencji” w istocie zamrozi na 3 lata te fundacje rodzinne, które postanowiły chronić i pomnażać powierzone im mienie prowadząc inwestycje kapitałowe na rynkach finansowych. Negatywnie wpłynie również na zarządzanie tymi fundacjami rodzinnymi, którym nadarzy się w tym okresie nieplanowana, nagła możliwość korzystnego zbycia wybranych aktywów lub po prostu zaistnieje taka nagła potrzeba – pilne sfinansowanie potrzeb beneficjentów (wypadek, zachorowanie). Obecnie obwiązujące przepisy o obejściu prawa są wystarczająco silnym narzędziem do walki z nadużyciami. Wprowadzenie 3-letniego okresu zwiększy niepewność fundacji, które zbędą majątek po upływie 3 lat i kilku dni.

„Najem krótkoterminowy” jako kategoria nieistniejąca w polskim systemie prawnym również nie powinien być sztucznie wyodrębniany jako zdarzenie o negatywnej konotacji podatkowej, zwłaszcza jeśli stanowi formułę bardziej efektywnego zarządzania mieniem przez fundację rodzinną.

Wprowadzenie opodatkowania podatkiem od CFC niezrozumiałe jest o tyle, o ile fundacje rodzinne zwykle same są podmiotami pasywnymi o charakterze majątkowo-sukcesyjnym i nie są ostatecznymi podatnikami.  Podatek od CFC może sprawić, że fundacje rodzinne utracą kluczową dla fundacji cechę  instrumentu sukcesyjnego (ryzyko niespodziewanych obciążeń CFC zniechęci rodziny do tworzenia  fundacji przez rodziny prowadzące działalność międzynarodową), podatek od CFC będąc podatkiem od „niezrealizowanych” dochodów lub majątku uderzy w płynność finansową fundacji rodzinnych i przez to może mieć bezpośredni negatywny wpływ na sytuację beneficjentów. Wzrosną też koszty niezbędnych analiz i raportowania, jako że podatek od CFC jest podatkiem wymagającym niezmiernie skomplikowanych i kosztownych obliczeń.

Bardzo dobra praktyka ostatnich miesięcy pokazuje, że organy podatkowe są w stanie skutecznie ograniczać próby nadużyć w tym zakresie, stosując ogólną klauzulę przeciwko unikaniu opodatkowania (GAAR).

Próba zwalczania incydentalnych przypadków niezgodnego z przepisami wykorzystania fundacji rodzinnej poprzez zwiększenie opodatkowania tej instytucji, w sytuacji istnienia mechanizmu zaprojektowanego specjalnie w tym celu, nie zasługuje na pozytywną ocenę.

Liczymy na możliwość aktywnego udziału w konsultacjach i chętnie przekażemy uwagi osób planujących tworzenie fundacji oraz już działających fundacji.

W MDDP pomagaliśmy utworzyć i pomagamy na bieżąco wielu fundacjom rodzinnym. Nasi eksperci chętnie podzielą się z Państwem swoim doświadczeniem.

W przypadku zainteresowania powyższymi informacjami i ich wpływem na Państwa działalność, prosimy o kontakt z:

lub z Państwa doradcą ze strony MDDP.

Niniejszy Tax Alert nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy spółka doradztwa podatkowego spółka akcyjna nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w komunikacie bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii doradców prawnych lub podatkowych.