„Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” (fixed establishment) [SM] – pojęcie pojawiające się wielokrotnie w ustawie o VAT czy Dyrektywie VAT. Pojęcie zdefiniowane w art. 22 Rozporządzenia wykonawczego Rady UE 282/2011 [Rozporządzenie] jak i będące przedmiotem licznych rozstrzygnięć organów podatkowych i sądów administracyjnych, a ciągle budzące liczne wątpliwości interpretacyjne. Wydaje się nawet, że wraz z nowymi rozstrzygnięciami stwierdzenie, czy zagraniczny podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce jest coraz bardziej dyskusyjne… Taka sytuacja jest natomiast bardzo niebezpieczna z perspektywy rozliczeń VATowskich zarówno podmiotu zagranicznego jak i ich polskich kontrahentów.

Stąd w momencie, w którym WSA we Wrocławiu postanowieniem z 2 marca 2018 r. sygn. I SA/Wr 286/18 zdecydował o skierowaniu pytania prejudycjalnego do TSUE pojawiła się nadzieja, że TSUE w rozpatrywanej sprawie choć w części rozwieje wątpliwości i kontrowersje, jakie narosły wokół rozumienia SM dla celów VAT. Czy tak się stało? Analizując wyrok TSUE z 7 marca 2020 r. w sprawie Dong Yang Electronics sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, sygn. C‑547/18 wydaje się, że częściowo tak, jednak dalej dużo kwestii pozostaje dyskusyjnych.

Z pozytywów TSUE stwierdził, że:

• posiadanie przez spółkę zagraniczną spółki zależnej na terytorium Polski nie oznacza automatycznie istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej tej spółki zagranicznej w Polsce;
• brak jest podstaw do zobowiązania usługodawcy, aby badał on stosunki umowne łączące spółkę zagraniczną z jej spółką zależną mającą siedzibę na terytorium Polski. Co istotne, przypomniał też, że badania istnienia SM należy dokonywać w oparciu o relację łączącą usługodawcę i usługobiorcę (spółkę zagraniczną), a nie pomiędzy usługobiorcą (spółką zagraniczną), a jego spółką zależną.

Z drugiej strony jednak TSUE:

• nie wykluczył sytuacji, w której spółka zależna stanowić będzie SM spółki zagranicznej w krajach UE czyli np. w Polsce, i w tym zakresie nakazał każdorazową analizę wszystkich przesłanek istnienia SM, o których mowa w Rozporządzeniu. W tym zakresie stanowisko TSUE jest bardziej restrykcyjne niż wyrażone przez Rzecznika Generalnego w przedstawionej opinii. Rzecznik uznał bowiem, że istnienie SM można rozważać w sytuacji, w której struktura umowna ukształtowana przez usługobiorcę (spółkę zagraniczną) narusza zakaz stosowania praktyk stanowiących nadużycie;
• nie skomentował, w jaki sposób należy rozumieć przesłanki istnienia SM spółki zagranicznej, co mogłoby pomóc wielu podatnikom analizującym te zagadnienie. W tym zakresie np. opinia Rzecznika Generalnego prezentuje dużo szerszą analizę przesłanek istnienia SM, jednak nie ma ona mocy wiążącej. Co więcej, skoro konkluzja Rzecznika Generalnego różni się od zaprezentowanej przez TSUE, to istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że powoływanie się na konkluzje w niej zawarte może nie uzyskać aprobaty np. sądów administracyjnych.

Podsumowując, TSUE udzielił odpowiedzi na pytania prejudycjalne polskiego sądu, co niewątpliwie jest krokiem w dobrym kierunku i daje podatnikom szanse na dodatkowe argumenty w razie sporów z kontrolującymi. Dalej jednak dużo kwestii w zakresie istnienia SM jest wątpliwych i wymagających dalszej analizy. Przypominamy również, że w temacie SM TSUE ma wydać rozstrzygnięcie austriackiej sprawy o sygn. C-931/19. Pozostaje więc oczekiwać na kolejny wyrok dotyczący ten materii, mając nadzieję, że przyniesie on kolejne wskazówki w zakresie interpretacji przepisów dotyczących SM.

 

W jakiej sprawie został wydany wyrok?

Sprawa dotyczyła spółki Dong Yang Electronics Sp. z o.o. z siedzibą w Polsce [Dong Yang], która świadczyła na rzez koreańskiej spółki LG Display Co. Ltd. [LG Korea] usługi montażu płytek z materiałów powierzonych (stanowiących własność LG Korea). Materiały były wydawane Dong Yang przez LG Display Polska Sp. z o.o. [LG Polska], spółkę zależną LF Korea, która to spółka też odbierała gotowe płytki.

W takim stanie faktycznym, mimo iż LG Korea nie zatrudniała pracowników ani nie posiadała nieruchomości, czy wyposażenia technicznego, organy podatkowe uznały, że LG Korea ma stałe miejsce działalności gospodarczej w Polsce. W konsekwencji, uznały, że usługi powinny być opodatkowane w Polsce i Dong Yang powinna wystawiać faktury z polskim VAT. Dong Yang wystawiała natomiast faktury bez polskiego VAT (opodatkowując usługi na zasadzie odwrotnego obciążenia).

Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu, który zdecydował o skierowaniu pytania prejudycjalnego do TSUE.

********************************************

Ze względu na szereg wątpliwości istnienia SM spółki zagranicznej w Polsce w indywidualnych przypadkach spowodowane niejednolitym orzecznictwem oraz restrykcyjnym podejściem organów podatkowych,  rekomendujemy każdorazową analizę konkretnych stanów faktycznych. Niewłaściwa ich ocena może bowiem rodzić poważne konsekwencje m.in. w postaci powstania zaległości podatkowych i błędnych rozliczeń VAT.

W przypadku jakichkolwiek pytań lub wątpliwości w zakresie kwestii poruszonych w niniejszym artykule, służymy pomocą i zachęcamy do kontaktu.