Analizy porównawcze – organy nie są nieomylne

Analiza porównawcza jest kluczowym elementem dokumentacji cen transferowych potwierdzającym rynkowy charakter transakcji wewnątrzgrupowych. Warto podkreślić, że analiza stanowi istotne narzędzie nie tylko dla podatników, ale także dla organów podatkowych, które mogą za jej pomocą badać rynkowość warunków transakcji ustalonych pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Jednak czy organy zawsze poprawnie sporządzają analizy porównawcze? Kwestia ta była przedmiotem wyroku WSA z dnia 9 czerwca 2022 r. (sygnatura I SA/Go 103/22).

Czego doszukał się fiskus?

Źródłem sporu była kontrola celno-skarbowa, w ramach której organ pierwszej instancji podważył rynkowość stosowanych przez podatnika rozliczeń w 2016 r. Organ zarzucił spółce dokonywanie sprzedaży towarów na rzecz podmiotów powiązanych poniżej kosztów ich wytworzenia. Ponieważ warunki transakcji różniły się od warunków jakie ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, organ przeprowadził analizę porównawczą i na podstawie jej wyników doszacował dochody podatnika. Stanowisko to zostało podtrzymane w trakcie postępowania odwoławczego, jednak spółka wniosła skargę na tę decyzję.

Co na to sąd?

Sąd nie miał wątpliwości co do tego, że ceny sprzedaży nie zostały prawidłowo skalkulowane przez podatnika. Zgodnie z wyrokiem spółka stosowała wobec podmiotów powiązanych warunki niezgodne z zasadą ceny rynkowej, w rezultacie czego wykazała niższe dochody do opodatkowania. Według sądu organ słusznie wszczął procedurę doszacowania dochodu. Niezależnie od tego sąd uchylił decyzję organu. Powód? Nieprawidłowo przeprowadzona analiza porównawcza przez organ podatkowy.

Organy nie są nieomylne

Sąd zakwestionował dokonanie przez organ doszacowania w oparciu o średnią arytmetyczną mediany. Organ podatkowy uzasadnił zastosowanie średniej mediany powołując się na fakt, że analiza stanowi wyłącznie przybliżenie cen stosowanych w transakcjach pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Sąd jednak podkreślił, iż w praktyce do weryfikacji wartości rynkowej stosowany jest przedział międzykwartylowy. W związku z tym za wartości rynkowe należy uznać wartości mieszczące się w przedziale od dolnego do górnego kwartyla. Dodatkowo sąd zarzucił organowi przyjęcie błędnego poziomu przychodów do doszacowania dochodu spółki. Mianowicie, przychód z transakcji z podmiotami powiązanymi stanowił 95% łącznej wartości przychodów podatnika, podczas gdy organ dokonał doszacowania na poziomie przychodów z tytułu całej działalności. Według sądu rozszerzanie zakresu doszacowania dochodu o transakcje z podmiotami niepowiązanymi jest niewłaściwe.

Niecodzienne podejście sądu

Powyższe zarzuty są uzasadnione i poparte merytorycznie, jednak niezrozumiałym wydaje się zakwestionowanie przez sąd dokonania analizy w oparciu o dane za lata 2014-2016. Według sądu analiza powinna zostać przeprowadzona wyłącznie na podstawie danych dotyczących roku objętego kontrolą, tj. 2016 r. Podejście to może wydawać się kontrowersyjne, zwłaszcza że organ podatkowy przeprowadził analizę w oparciu o metodę marży transakcyjnej netto (TNMM), która w praktyce najczęściej bazuje na danych z wielu lat. Co do zasady, wykorzystanie danych wieloletnich jest stosowane jako metoda na zwiększenie porównywalności danych np. poprzez łagodzenie wpływu cyklów koniunkturalnych, cyklów życia produktu, czy poprzez zwiększenie liczebności próby.

Stanowisko sądu może więc zaskakiwać, ponieważ sporządzanie analizy w oparciu o dane wieloletnie jest poparte zarówno w Wytycznych OECD, objaśnieniach MF, rekomendacjach FCT, a także jest ugruntowane w praktyce.

Aktualnie analiza porównawcza jest obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych, przez co niezbędnym jest jej odpowiednie przeprowadzenie. Jednak samo posiadanie analizy porównawczej może nie wystarczyć podczas ewentualnej kontroli. Konieczne jest zapewnienie wysokiej jakości dokumentów poświadczających rynkowość stosowanych rozliczeń. Jeśli są Państwo zainteresowani zadbaniem o swoje bezpieczeństwo w obszarze cen transferowych, zapraszamy do kontaktu.