Powraca minimalny podatek dochodowy

1 stycznia 2024 r. rozpocznie się stosowanie przepisów o minimalnym podatku dochodowym od osób prawnych z art. 24ca ustawy o CIT.

W związku z tym rozpoczynamy cykl publikacji, w których przybliżymy założenia tego podatku i wskażemy, w jaki sposób ustalić, czy będzie  mieć zastosowanie w danej organizacji i finalnie jeżeli tak, to  w jakiej wysokości.

W tym  wydaniu  wyjaśniamy, czym jest minimalny podatek dochodowy oraz które podmioty mogą mu podlegać.

Wprowadzenie, zawieszenie i… nowelizacja

Na wstępie warto zaznaczyć, że nie jest to jedyny podatek minimalny z jakim można mieć do czynienia.

Od kilku lat obowiązują bowiem przepisy od podatku minimalnym od budynków. 1 stycznia 2024 roku zaczną obowiązywać  regulacje o globalnym podatku minimalnym – wyrównawczym, zwanym Globe.

Tymczasem tzw. krajowy minimalny podatek dochodowy, zwany również przez niektórych podatkiem od straty, jest elementem zmian zaproponowanych uchwalonych w tzw. Polskim Ładzie, który wszedł w życie 1 stycznia 2022 r.

Choć stosowanie tego przepisu zostało zawieszone, doczekał się on już nowelizacji,  modyfikującej  sposób wyliczania straty i poziomu rentowności. Rozszerzono również katalog podmiotów wyłączonych z minimalnego opodatkowania.

W związku z tym, należy mieć na uwadze, że symulacje podatku sprzed kilku lat mogą nie odpowiadać już zasadom, które uległy zmianie od 1 stycznia 2023 r.

Za który okres pierwszy podatek minimalny?

Pierwszym rokiem za który będzie należny podatek minimalny to rok  2024  – bierzemy jednak pod uwagę, że przepisy mogą zostać odroczone. Niemniej na dzień powstania tego artykułu żaden projekt ustawy czy też rozporządzenia nie został opublikowany czy chociaż zapowiedziany.

Podatnicy, z rokiem podatkowym innym niż kalendarzowy obliczą pierwszy podatek minimalny za rok, który rozpoczął się pomiędzy 2 stycznia 2023 i 1 stycznia 2024 roku.   

Stawka podatku

Stawka podatku wyniesienie 10% specjalnie ustalonej podstawy opodatkowania.

Główne przesłanki  prowadzące do opodatkowania podatkiem minimalnym polskich rezydentów

10%-owemu podatkowi minimalnemu będą podlegać spółki posiadające polską rezydencję podatkową i krajowe podatkowe grupy kapitałowe, które w roku podatkowym:

1. poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych lub
2. osiągnęły niższy niż 2% udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych.

Regulacje podatkowe przewidują szczególne zasady ustalania straty na potrzeby podatku minimalnego, co oznacza, że strata w ujęciu bilansowym nie musi skutkować opodatkowaniem podatkiem minimalnym.

Nie tylko polscy rezydenci

O nowych regulacjach muszą pamiętać również ci podatnicy, którzy co prawda nie posiadają polskiej rezydencji, ale prowadzą działalność poprzez położony na terytorium Polski zagraniczny zakład.

Wobec braku szczególnych regulacji, zagraniczny zakład należy rozumieć zgodnie z ogólną definicją legalną, tj. jako:

• stałą placówkę, poprzez którą podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,
• plac budowy, budowę, montaż lub instalację, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium innego państwa,
• osobę, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje.

Pojęcie to może zostać zmodyfikowane przez postanowienia danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska.

Termin  zapłaty minimalnego podatku dochodowego?

Podatnicy podatku dochodowego z rokiem podatkowym równym kalendarzowemu minimalny podatek dochodowy zapłacą po raz pierwszy do 30 marca 2025 roku.

Podatnicy z rokiem podatkowym innym niż kalendarzowy zapłacą minimalny podatek dochodowy na koniec 3 miesiąca od ostatniego miesiąca roku podatkowego, który rozpoczął się przed 1 stycznia 2024 roku (czyli w terminie złożenia przez nich deklaracji CIT-8).

Niemniej, już dziś warto przyjrzeć się regulacji tak aby z wyprzedzeniem czasowym przygotować się do ewentualnego nowego podatku. Może się okazać koniecznym wyodrębnienie poszczególnych pozycji w systemie księgowym tak aby w szybszy i klarowny sposób sprawdzić czy podlega się regulacji o podatku minimalnym.

Minimalny podatek dochodowy jest płatny raz – na koniec roku. Nie ma obowiązku uiszczać zaliczek na podatek w trakcie trwania roku podatkowego.

Cztery kroki do okiełznania minimalnego podatku

Określenie, czy w spółce występują okoliczności skutkujące podatkiem minimalnym,  może stanowić  niemałe wyzwanie. Dlatego MDDP przygotowało dla Państwa wskazówki, które pomogą uporządkować to, co już wiemy na temat podatku minimalnego.

W naszej ocenie diagnoza sytuacji  powinna opierać się na czterech krokach, które podejmowane we wskazanej kolejności mogą wykluczyć możliwość opodatkowania już na wczesnym etapie lub – w przypadku niestety negatywnej weryfikacji – ułatwić kalkulację podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku, tj.:

1. Ocena czy podmiot podlega ustawowemu wyłączeniu z opodatkowania podatkiem minimalnym;
2. Kalkulacja, czy wysokość poniesionej straty lub osiągniętego dochodu skutkuje podatkiem minimalnym:
3. Obliczenie podstawy opodatkowania z uwzględnieniem ustawowych korekt i odliczeń,
4. Wybór metody określenia podstawy opodatkowania oraz ustaleniu wysokości minimalnego podatku dochodowego do zapłaty.

Powyższe kroki zostaną przez nas omówione w kolejnych wydaniach cyklu, do lektury których zapraszamy już teraz.