Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na gruncie VAT

22 sierpnia 2023 r. WSA w Gliwicach wydał wyrok dotyczący spełnienia przesłanek, w ramach których możemy mówić o powstaniu stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na gruncie VAT.

Czego dotyczyła sprawa?

Szwajcarska spółka planowała podjąć współpracę z polskim kontrahentem, w kapitale którego posiada 99% udziałów. W ramach projektu miała nabywać surowce i półprodukty (dalej: zapasy) do produkcji laserowej. Te miały być dostarczane bezpośrednio do magazynu polskiego kontrahenta na terenie Polski. Następnie kontrahent miał świadczyć usługę z wykorzystaniem dostarczonych zapasów w celu uzyskania kompletnego towaru, który w dalszej kolejności spółka będzie sprzedawała na rynku polskim, rynku Unii Europejskiej oraz poza Unię.  

W celu realizacji projektu mają zostać zawarte cztery odrębne umowy z kontrahentem, które dotyczą: produkcji towarów, działalności badawczo-rozwojowej, usług wsparcia oraz dystrybucji towarów.  Spółka planowała także nabyć usługi księgowe oraz usługi bankowe związane z jej działalnością na terytorium Polski.

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej spółka postawiła pytanie, czy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym:

• w opisanym zdarzeniu przyszłym, spółka – w związku z działalnością prowadzoną w ramach projektu – nie będzie posiadała na terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej dla potrzeb VAT i w konsekwencji
• usługa świadczona przez kontrahenta na rzecz spółki nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT w Polsce

– bowiem miejscem jej świadczenia będzie miejsce, w którym usługobiorca (tj. spółka) posiada siedzibę działalności gospodarczej, tj. Szwajcaria?

Spółka uznała, że w ramach planowanego projektu nie będzie posiadała stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski dla potrzeb VAT. Zatem usługi świadczone na jej rzecz przez kontrahenta powinny podlegać opodatkowaniu VAT w Szwajcarii, gdzie spółka posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Stanowisko to spółka wiąże z brakiem kumulatywnego spełnienia przesłanek powstania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, tj. odpowiedniej struktury w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, niezależności prowadzonej działalności gospodarczej oraz stałości.

Spółka uzasadnia to tym, że nie zorganizowała na terytorium Polski odpowiednich zasobów ludzkich i technicznych, które umożliwiają samodzielne prowadzenie działalności w sposób stały. Jednocześnie podkreślono, że pomimo spełnienia przesłanki stałości poprzez zamiar prowadzenia w ten sposób działalności gospodarczej na terytorium Polski, nie jest to wystarczające, aby stwierdzić istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Dyrektor KIS w interpretacji z 2 lutego 2023 r.[1] uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Według organu działalność, którą spółka zamierza prowadzić na terytorium Polski cechuje się wystarczającą stałością, odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego do uznania, że posiada ona w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

W analizowanej sprawie prowadzenie części działalności w Polsce wynika z posiadania przez spółkę wystarczających zasobów osobowych oraz technicznych, które są niezbędne do prowadzenia części działalności gospodarczej oraz istnienia pewnej minimalnej skali działalności gospodarczej, która pozwala na uznanie, że działalność spółki w Polsce nie jest prowadzona w sposób okresowy, jak również jest prowadzona w sposób samodzielny w stosunku do działalności siedziby przedsiębiorstwa.

Organ uznał, że współpraca spółki z kontrahentem będzie odbywała się zgodnie z wytycznymi i oczekiwaniami określonymi przez spółkę. W szczególności kontrahent będzie zobowiązany do przestrzegania standardów produkcyjnych dostarczonych przez spółkę. Ta z kolei będzie posiadała prawo do kontroli lub zlecenia kontroli zakładu produkcyjnego towarów oraz magazynu kontrahenta pod kątem spełnienia standardów. W tym przypadku występuje więc odpowiednia struktura w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, niezbędna do prowadzenia części działalności gospodarczej w zakresie produkcji, działalności badawczo-rozwojowej, usług wsparcia oraz dystrybucji towarów na terytorium Polski. Cechy i skala zaplecza personalnego i technicznego w Polsce umożliwiają spółce w sposób samodzielny i niezależny prowadzenie części działalności gospodarczej na terytorium Polski. Spółka jest w stanie kompleksowo realizować przyjęty model biznesowy, na który składa się zakup usług produkcyjnych oraz sprzedaż towarów. W kraju siedziby spółka nie prowadzi produkcji we własnym zakresie i nie jest właścicielem żadnych magazynów. Zatem to na terytorium Polski spółka zapewnia produkcję towarów, które następnie sprzedaje. Jednocześnie spółka planuje długoterminową współpracę z kontrahentem.

Według organu bez znaczenia pozostaje okoliczność, że działania związane z działalnością spółki będą wykonywane co do zasady z terytorium Szwajcarii. Stałości miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie można bowiem utożsamiać z intensywnością i częstotliwością podejmowania działań w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jak również z decyzjami podejmowanymi przez spółkę, które nie mają miejsca w kraju. Istotny jest fakt, że decyzje, które zapadają w kraju siedziby, dotyczą w rzeczywistości działalności prowadzonej w Polsce.

Spółka wniosła skargę na powyższą interpretację do WSA.

Rozstrzygnięcie WSA

Rozpoznając sprawę WSA nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd w uzasadnieniu ustnym zauważył, że w tej sprawie dla rozstrzygnięcia sporu decydujące jest ustalenie, czy istotnie spółka posiada zaplecze zarówno personalne, jak i techniczne, które decyduje o tym, że ma ona stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Sąd podkreślił, że spółka nie posiada zaplecza ludzkiego ani technicznego na terenie Polski. Ponadto w sytuacji, gdy infrastruktura ludzka i techniczna kontrahenta świadczy usługę produkcji na zlecenie, to tym samym nie może odbierać i konsumować świadczonej usługi. Jednocześnie infrastruktura ta nie jest odbiorcą dwóch innych usług świadczonych przez podmioty trzecie, tj. usług księgowych oraz usług bankowych. Usługi te dotyczą bowiem ogółu działalności – konieczności wywiązywania się z obowiązków sprawozdawczych w Polsce oraz posiadania rachunku bankowego w Polsce.

Nie występuje również element kontroli, gdyż nie można jej wywodzić z tego, że spółka będzie wymagać od kontrahenta standardów jakości usług. Jednocześnie wszystkie decyzje strategiczne związane z przebiegiem projektów będą podejmowane przez spółkę z terenu Szwajcarii.

Sąd zauważył, że widoczne są powiązania kapitałowe, personalne, jednak mając na uwadze  orzecznictwo TSUE, nie można w tym przypadku uznać, że szwajcarska spółka będzie miała w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Znaczenie w VAT

Wyrok ten dotyczy kolejnej sprawy związanej z ustaleniem stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Pomimo wielu orzeczeń TSUE oraz sądów krajowych, nadal wielu podatników ma wątpliwości w tym zakresie.

Omówiony wyrok wpisuje się w stanowisko przedstawione w niedawnym, istotnym wyroku TSUE[2]. Miejmy nadzieje, że jest to początek ujednolicenia linii orzeczniczej dotyczące zagadnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

*******

[1] Sygn. 0114-KDIP1-2.4012.520.2022.2.RST.

[2] Wyrok w sprawie C-232/22, Cabot Plastics – TSUE o stałym miejscu prowadzenia działalności gospodarczej, https://www.mddp.pl/tsue-o-stalym-miejscu-prowadzenia-dzialalnosci-gospodarczej-sprawa-c-232-22-cabot-plastics/