Jak ulga badawczo-rozwojowa pomaga firmom działać ekologicznie?

Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) stanowi obecnie konieczną koncepcję zarządzania przedsiębiorstwem, która kładzie nacisk na uwzględnianie przez firmy interesów społecznych, kwestii ochrony środowiska oraz interesariuszy innych niż właściciele, np. pracowników lub kontrahentów, w procesie podejmowania decyzji biznesowych.

Jednym z obszarów istotnych z perspektywy CSR są kwestie związane z ochroną środowiska, które dotyczą m.in. wdrażania programów zapobiegania zanieczyszczeniom, łagodzenia skutków zmian klimatycznych oraz zrównoważonego wykorzystywania zasobów.

Choć działania podejmowane w ramach CSR już same w sobie są pozytywne i powinny być rozpatrywane w kategorii inwestycji, to odpowiednia implementacja ulgi badawczo-rozwojowej (dalej: „ulga B+R”) może dodatkowo zwiększyć korzyści płynące z CSR. Takie skuteczne połączenie praktyk społecznie odpowiedzialnych z korzyściami podatkowymi wspiera proekologiczną innowacyjność i zrównoważony rozwój przedsiębiorstw.

Czym jest ulga badawczo-rozwojowa?

Ulga B+R umożliwia podatnikom CIT i PIT dodatkowe odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych w wysokości 100 proc. lub 200 proc. kosztów poniesionych na działalność badawczo-rozwojową.

Koszty kwalifikowane, które można odliczyć w ramach ulgi B+R to m.in. wydatki na:

• wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace badawczo-rozwojowe;
• zakup materiałów i surowców;
• nabycie ekspertyz, opinii, usług doradczych, badań naukowych od jednostek naukowych;
• uzyskanie patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.

Ulga badawczo-rozwojowa a bezpieczeństwo energetyczne

Przykładem działań, które wpisują się w założenia koncepcji CSR, a jednocześnie ich koszty mogą podlegać odliczeniu w ramach ulgi B+R są innowacyjne projekty, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i niezależności energetycznej przedsiębiorstwa, zmniejszenie zużycia energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł wysokoemisyjnych, a także ograniczenie śladu węglowego.

Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) potwierdza, że prace koncepcyjne, których celem jest doprowadzenie do zmniejszenia udziału konsumpcji energii elektrycznej wytwarzanej w sposób konwencjonalny i przejścia na wykorzystywanie energii ze źródeł alternatywnych mogą zostać uznane za działalność badawczo-rozwojową (interpretacja DKIS z 27 lipca 2023 r.[1]). Definicję działalności badawczo-rozwojowej spełniają również nowatorskie prace mające na celu opracowanie systemu magazynowania wytworzonej samodzielnie przez przedsiębiorcę energii elektrycznej.

DKIS uznał, że w ramach powyższych działań koszty kwalifikowane ulgi B+R mogą stanowić m.in. odpisy amortyzacyjne od nabytych na cel prowadzenia projektu instalacji fotowoltaicznych, turbin wiatrowych, wodorowych ogniw paliwowych oraz magazynów energii wykorzystywanych w procesach B+R.

Ulga badawczo-rozwojowa a ekologiczne innowacje 

Również prace nad wprowadzeniem ekologicznych rozwiązań w ramach wewnętrznych procesów przedsiębiorstwa mogą przyczynić się, nie tylko do realizacji koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu, ale także skutkować osiągnięciem korzyści podatkowej.

Działalność badawczo-rozwojowa może mieć miejsce m.in. w ramach badań nad możliwościami optymalizacji procesów pakowania produktów. Przykładowo DKIS potwierdził stanowisko podatnika, że opracowywanie nowych i ulepszonych procesów dotyczących kompletacji zamówień służących obniżaniu kosztów, a także istotnych z punktu widzenia ekologii, mogą stanowić działalność badawczo-rozwojową (interpretacja DKIS z 1 lutego 2023 r.[2]). Optymalizacja procesów obejmowała m.in. testy możliwości wprowadzenia pojemników wielorazowego użytku oraz rozpoczęcia użytkowania maszyny produkującej papierowe wypełniacze do pudełek (w miejsce foliowych).

Z ulgi B+R mogą skorzystać także przedsiębiorcy podejmujący prace badawczo-rozwojowe związane z optymalizacją procesu produkcji, które, poza samym obniżeniem kosztów produkcji, mają na celu również dążenie do rozwoju rozwiązań proekologicznych (interpretacja DKIS z 7 czerwca 2022 r.[3]). Takie prace mogą obejmować, np. optymalizację zużycia materiałów i surowców (takich jak składniki i odczynniki chemiczne, energia elektryczna), przy jednoczesnym utrzymaniu bądź podniesieniu poziomu jakości produkcji, wprowadzanie nowej technologii w celu oszczędności energetycznej, a także zmniejszenie emisji odpadów produkcyjnych.

Ulga na działalność badawczo rozwojową w sektorze OZE

Z ulgi B+R mogą skorzystać również przedsiębiorstwa zajmujące się projektowaniem rozwiązań z zakresu odnawialnych źródeł energii (OZE).

Procesy badawczo-rozwojowe można zidentyfikować, np. w przedsiębiorstwie zajmującym się opracowywaniem innowacyjnych rozwiązań technicznych i technologicznych z zakresu konstrukcji turbin wiatrowych współpracujących z instalacjami towarzyszącymi, m.in. z instalacjami fotowoltaicznymi, instalacjami hybrydowymi i magazynami energii (interpretacja DKIS z 1 września 2023 r.[4]).

Działalność w zakresie produkcji komponentów dla elektrowni wodnych, w oparciu o innowacyjną technologię produkcji również może stanowić działalność badawczo-rozwojową. W interpretacji z 2 kwietnia 2021 r.[5], DKIS potwierdził, że projekt polegający na przeprowadzeniu kompleksowych badań przemysłowych oraz prac rozwojowych nad opracowaniem wielkogabarytowych tulei, a także opracowanie bardziej ekologicznych rozwiązań w zakresie produktu i procesu, spełnia przesłanki działalności badawczo-rozwojowej. W ramach tego projektu podatnik mógł odliczyć koszty kwalifikowane związane z wynagrodzeniami pracowników, nabyciem surowców i materiałów (również tych wykorzystanych do produkcji nieudanych wyrobów), koszty usług badawczych wykonywanych przez politechnikę oraz koszty korzystania z aparatury badawczej.

Wnioski

Procesy badawczo-rozwojowe można zidentyfikować u przedsiębiorców działających w różnych branżach, a ulgą B+R mogą zostać objęte również działania przedsiębiorców zmierzające do opracowywania proekologicznych wyrobów i procesów wpisujących się w strategie CSR.

W przypadku pytań lub wątpliwości związanych ze stosowaniem ulgi B+R czy rozliczania podatkowego kosztów CSR, zapraszamy do kontaktu z naszym ekspertem.

***

[1] Sygn. akt 0114-KDIP2-1.4010.235.2023.6.MR

[2] Sygn. akt 0114-KDIP2-1.4010.211.2022.4.MW

[3] Sygn. akt 0111-KDIB1-3.4010.131.2022.2.PC

[4] Sygn. akt 0111-KDIB1-3.4010.338.2023.3.JMS

[5] Sygn. akt 0111-KDIB1-3.4010.53.2021.1.PC