W VAT decydują reguły unijne, a nie kodeksowe

Sprawy zakończone decyzją lub wyrokiem na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT będą mogły zostać wznowione. To skutki ubiegłotygodniowego wyroku TSUE, który zapadł 25 maja 2023 r. w polskiej sprawie, sygn. akt C–114/22.

Wyrok TSUE zapadł na tle sprawy przedsiębiorcy, któremu naczelnik urzędu skarbowego odmówił prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakup znaków towarowych. Fiskus uznał, że transakcja miała charakter pozorny i była przeprowadzona wyłącznie z uwagi na korzystne skutki podatkowe. Zastosował więc art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT.

Art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT wyklucza możliwość odliczenia podatku naliczonego z faktur potwierdzających czynności sprzeczne z ustawą, których celem jest obejście przepisów bądź dokonane wyłącznie pozornie. Jednak problem polega na tym, że przepis odnosi się w tym zakresie do kodeksu cywilnego.

To zadecydowało o werdykcie TSUE, który uznał, że fiskus nie może oceniać pozorności transakcji wyłącznie na podstawie polskiego prawa (kodeksu cywilnego). Musi wykazać, że transakcja była pozorna w świetle prawa unijnego, a jeśli została faktycznie dokonana – że jest ona wynikiem oszustwa lub nadużycia prawa.

Przedsiębiorcy, którzy prawomocnie przegrali spór z fiskusem, będą teraz mogli starać się o wznowienie postępowania. Mają na to miesiąc lub trzy od dnia publikacji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym UE, w zależności od tego, czym zakończyła się sprawa: prawomocną decyzją fiskusa czy prawomocnym orzeczeniem sądu.

Jak zauważa Tomasz Michalik, Partner, Doradca podatkowy, Szef zespołu VAT w MDDP:

To kolejny wyrok, w którym TSUE przypomniał polskiemu ustawodawcy, że unijny VAT jest podatkiem zharmonizowanym. Istotą harmonizacji jest m.in. to, że stworzona została własna, czasem dość specyficzna siatka pojęć i konstrukcji właściwych dla unijnego systemu VAT. Nie ma w niej miejsca dla lokalnych wariacji opartych na odniesieniach do krajowych przepisów innych gałęzi prawa. I to właśnie jest powodem zakwestionowania art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. c ustawy o VAT.

Nie oznacza to jednak, że trybunał akceptuje możliwość odliczenia podatku w przypadku, gdy czynność jest pozorna czy też ma charakter oszustwa lub nadużycia. TSUE wskazuje jedynie, że ocena takiego zdarzenia musi być oparta na unijnej, czyli wspólnej, konstrukcji nadużycia, a nie na definicji z lokalnych przepisów prawa cywilnego.

___

#WIĘCEJ w Dzienniku Gazecie Prawnej:

https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/8725851,w-vat-decyduja-reguly-unijne-nie-kodeksowe.html.