System kaucyjny, czyli poważne zmiany dla producentów napojów, sieci handlowych, właścicieli sklepów i nas, konsumentów

31 stycznia 2022 roku został przekazany do konsultacji publicznych długo wyczekiwany projekt ustawy wprowadzający ramy dla działania systemu kaucyjnego w Polsce. To kolejna propozycja, po projektach przepisów implementujących w jakimś zakresie tzw. dyrektywę plastikową (SUP) oraz dyrektywę odpadową w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP), zmierzająca w kierunku systemowego dostosowania gospodarki odpadami opakowaniowymi do przepisów UE.

Jak na razie brak spójności pomiędzy projektami a także poważne wątpliwości związane z ich zgodnością z prawem UE nasuwają wiele wątpliwości w zakresie ostatecznego zakresu planowanych obowiązków uczestników tego systemu. Oczywiście kary za ich niewypełnianie, są bardzo wysokie.

Warto już teraz zapoznać się z naszym newsletterem, aby przygotować się na nadchodzące zmiany prawno-podatkowe.

Co ma się zmienić?

• System kaucyjny obejmie wyłącznie napoje (bezalkoholowe i alkoholowe)

W projekcie jasno wskazano, że system kaucyjny obejmie butelki po napojach, rozumianych jako płyn przeznaczony do spożycia, w szczególności sok, nektar, mleko, jogurt i inny pitny produkt mleczny oraz napój alkoholowy. Można przyjąć, że w tej definicji mieszczą się także napoje takie jak woda czy odżywki spożywcze/suplementy diety.

• System kaucyjny obejmie napoje wyłącznie w butelkach szklanych i plastikowych

Systemem kaucji mają zostać objęte wyłącznie napoje w butelkach z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3 litrów oraz butelkach szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. Jednorazowe butelki szklane nie będą objęte systemem kaucyjnym.

• System kaucyjny nałoży znaczne obowiązki dla sklepów w zależności od ich powierzchni

Mocno wpłyną na obowiązki wszystkich sklepów, które będą musiały w systemie w różnym stopniu uczestniczyć, od obowiązku pobierania kaucji przez pobieranie i zwracanie kaucji, odbieranie pustych opakowań i odpadów opakowaniowych.

• System kaucyjny wymusi konieczność rozbudowania infrastruktury odpadowej przy sklepach

Oprócz skomplikowanych obowiązków sprawozdawczych, dla wielu sklepów a także sieci handlowych konieczne będzie pilne rozpoczęcie prac nad wybudowaniem odpowiedniej infrastruktury odpadowej, co nie tylko może powodować znaczne trudności budowlane ale być po prostu niemożliwe.

• System kaucyjny mają tworzyć sami przedsiębiorcy

Wprowadzający sami będą organizować system, wpierw ustanawiając podmiot ich reprezentujący, a następnie przystępując do utworzonego przez ten podmiot systemu kaucyjnego, ewentualnie  przystępując do istniejącego już systemu kaucyjnego. Brak udziału w systemie oznaczać będzie obowiązek zapłaty opłaty produktowej, czyli kary.

• Brak właściwego działania systemu kaucyjnego to kary do 1 mln złotych

Niezapewnianie odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych a także niezapewnianie transportu opakowań do producenta oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania zagrożone jest karą do 1 mln złotych.

• Wszystkie ww działania będą mieć skutki podatkowe – zarówno w VAT, jak i w podatkach dochodowych. Istotne będzie określenie: momentu powstania przychodu, możliwości i momentu rozpoznania kosztu, kwalifikacji VAT i CIT samej kaucji, określenie dokumentacji fiskalnej.
• Nowy system kaucyjny wymagać będzie zmian w zakresie sprawozdawczości podatkowej i rozliczenia VAT. Model kaucyjny dotyczy zarówno opakowań wielokrotnego, jak i jednorazowego użytku. Dzisiejsze regulacje w zakresie VAT przewidują szczególną formę rozliczenia dotyczącego opakowań wielokrotnego użytku. W świetle omawianych propozycji będą one jednak dalece niewystarczające, dlatego należy oczekiwać poważnej zmiany przepisów w tej mierze – podobnie jak w zakresie określenia podstawy i przedmiotu opodatkowania. Tym samym nowy model kaucyjny będzie oznaczać konieczność zastosowania odrębnych form sprawozdawczości i rozliczenia w przypadku przedsiębiorców, którzy wykorzystywać będą obydwa rodzaje opakowań.
• W przypadku opracowywania nowych rozwiązań związanych z realizacją obowiązków wynikających z systemu kaucyjnego (np. logistyczno-magazynowych), czy to na potrzeby własne czy komercyjne, warto pamiętać o pośrednich formułach wsparcia, jakimi są ulgi w podatkach dochodowych. Koszty opracowania nowych lub ulepszonych rozwiązań, w tym także inwestycje w automatyzację procesów, być może będą mogły zostać odliczone w ramach np. ulgi badawczo-rozwojowej, ulgi na robotyzację albo ulgi rozwojowej. Warto pomyśleć o tym przed podjęciem jakichkolwiek działań, aby odpowiednio się do nich przygotować

****

W przypadku pytań dotyczących skutków objęcia Państwa działalności systemem kaucyjnym, a także zakresu Państwa nowych obowiązków zapraszamy do kontaktu z Zespołem Zielonych Podatków i Zespołem Transformacji Środowiskowej:

Moniką Dziedzic                     Monika.Dziedzic@mddp.pl                   tel. 501 104 156

Sylwią Fik-Tarasiuk                Sylwia.Fik-Tarasiuk@mddp.pl               tel. 503 973 567

lub Państwa doradcą ze strony MDDP.