Zarząd sukcesyjny – nowe zasady zarządzania firmą po śmierci przedsiębiorcy

25 listopada 2018 r. weszła w życie ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.

Według ustawodawcy, celem nowych przepisów jest:

• ułatwienie funkcjonowania firm rodzinnych, w szczególności w przypadku braku przyjęcia planów sukcesji przedsiębiorstwa osoby fizycznej wpisanej do CEIDG,
• zapewnienie przedsiębiorcom będącym osobami fizycznymi możliwości zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa po ich śmierci,
• umożliwienie dalszego działania spółek cywilnych po śmierci jednego ze wspólników,
• uproszczenie procedur administracyjnych związanych z przejmowaniem przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy,
• wzmocnienie ochrony praw pracowników, kontrahentów, konsumentów i innych podmiotów współpracujących z przedsiębiorcą przed jego śmiercią.

Przyjęte rozwiązania mają zatem sprawić, że jednoosobowa działalność gospodarcza po śmierci swojego założyciela będzie mogła „pozostawać w ruchu” jako tzw. „przedsiębiorstwo w spadku”.

Najważniejszą instytucją przewidzianą przez nowe przepisy jest zarząd sukcesyjny, który:

• uprawnia do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz
• umocowuje do czynności sądowych i pozasądowych z nim związanych.

Zarządca sukcesyjny może zostać ustanowiony za życia przedsiębiorcy, jak również, po jego śmierci, przez osoby uprawnione, które złożą stosowne oświadczenie w wymaganym terminie.

Zarządcą sukcesyjnym może być zarówno małżonek zmarłego przedsiębiorcy lub inny spadkobierca, jak i osoba profesjonalnie zajmująca się pomocą w zarządzaniu cudzym majątkiem, np. radca prawny lub doradca podatkowy.

W aspekcie podatkowym przedsiębiorstwo w spadku będzie:

• podatnikiem PIT/VAT/akcyzy/podatku od gier,
• płatnikiem składek ZUS – w stosunku do zatrudnionych w nim osób,
• korzystać z NIP zmarłego przedsiębiorcy,
• korzystać z ochrony wynikającej z zastosowania się do interpretacji indywidualnej wydanej na wniosek przedsiębiorcy przed jego śmiercią,
• kontynuować metodę opodatkowania dochodów po zmarłym przedsiębiorcy (zasady ogólne, podatek liniowy, ryczałt, karta podatkowa) do końca roku podatkowego,
• kontynuować amortyzację środków trwałych i WNiP, odliczać stratę i koszty poniesione przez przedsiębiorcę.

Ponadto, ustawa przewiduje m.in.:

• zasady odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania podatkowe zmarłego przedsiębiorcy,
• nowe zwolnienie w podatku od spadków i darowizn w razie nabycia przedsiębiorstwa oraz prowadzenia go przez okres co najmniej 2 lat od dnia nabycia.